این کتاب شامل هفت جلسه گفتگو با دکتر کزازی درباره مثنوی مولانا و شرح نی‌نامه (۱۸ بیت اول مثنوی) است. استاد کزازی پس از تشریح جایگاه مثنوی در ادب و عرفان ایرانی، هر یک از ابیات نی‌نامه را تفسیر می‌کنند و معانی واژگان و تعابیر آن را بیان می‌کنند.

شمس، شخصیتی پیچیده و چند بعدی است. چندوچون زندگی، احوال و افکار او در میان عارفان ایرانی، از همه اسرارآمیزتر است. مرزهای ابعاد خیالی با واقعی شخصیت پیرتبریز به‌هم آمیخته است. او نیز مثل هر انسان بزرگ دیگری، یک بشر بود، بشری که مافوق بود اما نه مافوق بشر…

(مردم شناسی)