کتاب خورشید ربانی (ماتیکانی درباره‌ احوال و آرای شمس تبریزی)

چون گفتنی باشد و همه عالم از ریش من در آویزند که مگو، بگویم و هرآینه اگرچه بعد هزار سال باشد، این سخن به آن کس برسد که من خواسته باشم.  (شمس)

شمس، شخصیتی پیچیده و چند بعدی است. چندوچون زندگی، احوال و افکار او در میان عارفان ایرانی، از همه اسرارآمیزتر است. مرزهای ابعاد خیالی با واقعی شخصیت پیرتبریز به‌هم آمیخته است. او نیز مثل هر انسان بزرگ دیگری، یک بشر بود، بشری که مافوق بود اما نه مافوق بشر…

نگارنده در کتاب حاضر کوشیده تا در قالب پرسش و پاسخ، ابهاماتی را که دربارۀ زندگی، احوال و افکار شمس مطرح است در گفتارهای نُه‌گانه روشن سازد. نویسنده در گفتار پایانی با آوردن شواهدی رسیدن سخن شمس به ما را تایید کرده و استدلال می‌کند که مثنوی، حامل میراث پیرتبریز و سخنگوی اوست که در اکنون در میان ماست:

آنچه داده‌ست شمس تبریزی

ز من آن جُو كه من همان دارم