کتاب مولانا چرا گفت

"مولانا چرا گفت؟" کتابی است که با رویکردی علمی و مستند به شرح و تحلیل غزلیات مولانا پرداخته و منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، دانشجویان، و علاقه‌مندان به شعر و عرفان مولانا به شمار می‌رود. این کتاب با بهره‌گیری از دو منبع مهم تاریخی، یعنی «مناقب‌العارفین» اثر شمس‌الدین افلاکی و «رساله‌ی فریدون سپهسالار»، به تحلیل انگیزه‌ها و زمینه‌های فکری و روحی مولانا در سرودن غزلیاتش پرداخته و تلاش می‌کند تا عمق معانی و پیام‌های عرفانی این اشعار را آشکار کند. نویسنده در این کتاب با استفاده از روایات و حکایاتی که در «مناقب‌العارفین» و «رساله‌ی سپهسالار» نقل شده‌اند، سعی دارد تا به نوعی پیوند بین زندگی و تجربیات عرفانی مولانا و محتوای غزلیات او بپردازد. «مناقب‌العارفین» اثری است که به روایت زندگی، احوالات، و کرامات مولانا و پیروانش می‌پردازد و منبعی ارزشمند در شناخت مولانا و سلوک عرفانی او به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، «رساله‌ی فریدون سپهسالار» که به عنوان یکی از نخستین منابع در شرح حال مولانا شناخته می‌شود، اطلاعات مهمی درباره زندگی و افکار مولانا ارائه می‌دهد. فاطمه حیدری با توجه به اهمیت این دو منبع، تلاش کرده است تا از طریق آنها به درک بهتری از غزلیات مولانا دست یابد. او در این کتاب ابتدا به معرفی مولانا و جایگاه او در تاریخ تصوف و عرفان اسلامی پرداخته و سپس به شرح و تحلیل غزلیات او می‌پردازد. حیدری در این تحلیل‌ها نه تنها به محتوای اشعار مولانا توجه دارد، بلکه به زمینه‌های تاریخی، اجتماعی، و فرهنگی‌ای که بر سرودن این اشعار تأثیرگذار بوده‌اند نیز پرداخته است. یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، رویکرد تطبیقی و تفسیری آن است. نویسنده با مقایسه بین تجربیات و حالات عرفانی مولانا با مضامین غزلیاتش، سعی در نشان دادن این نکته دارد که هر غزل مولانا نه تنها یک اثر هنری، بلکه تجلی از یک تجربه عرفانی عمیق است. در این راستا، حیدری به بررسی تأثیر شخصیت‌هایی مانند شمس تبریزی بر مولانا و چگونگی انعکاس این تأثیرات در اشعار او پرداخته است. این کتاب همچنین به بررسی مفهوم عشق الهی در غزلیات مولانا می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه مولانا از طریق این اشعار، تلاش کرده است تا به بیان این عشق و ارتباط عمیق و معنوی میان انسان و خدا بپردازد. این عشق الهی یکی از محوری‌ترین مفاهیم در آثار مولانا است که به گفته نویسنده، می‌توان آن را کلید فهم بسیاری از غزلیات او دانست. در نهایت، این کتاب با نتیجه‌گیری‌ای که بر اهمیت و تأثیر غزلیات مولانا در تاریخ ادبیات و عرفان اسلامی تأکید می‌کند، به پایان می‌رسد. نویسنده با اشاره به جایگاه ویژه مولانا در میان شاعران و عارفان اسلامی، به بررسی تأثیر این غزلیات بر جریان‌های فکری و ادبی بعدی پرداخته و تلاش کرده است تا اهمیت این اشعار را در چارچوب کلی تاریخ اندیشه و ادبیات اسلامی برجسته کند.