کتاب شوهر آهو خانم

شوهر آهو خانم نوشته‌ای‌ست از علی‌محمد افغانی به چاپ انتشارات نگاه که نخستین بار در سال 1340 منتشر شد و مخاطب فراوانی را به‌سوی خود جذب کرد. افغانی با ظرافت و هنرمندی بالا، جزئیات، فضا و اشخاص را به تصویر کشیده و تصویری از زندگی زنان طبقات پایین جامعه که از کم‌ترین حقوق خود بهره‌مند نمی‌شوند به نمایش گذاشته است. داستان در کرمانشاه و در سال 1313 روایت می‌شود، محوریت داستان بر پایه‌ی زنی به نام آهو استوار است و ارتباط میان او و دیگر شخصیت‌ها فضای داستان را گسترش می‌دهد. نویسنده هفت سال از زندگی متشنج یک خانواده را ترسیم  و نمایی از روزگار مردم آن دوران ارائه می‌کند. آهوخانم ـ زن زحمتکش و بردبار ـ نمونه‌ی واقعی زن ایرانی است: زنی بزرگوار که حق و حقوقی ندارد، و همین سبب خواری اوست. از فصل دوم به بعد، آهوخانم محور داستان قرار می‌گیرد و طرح رمان به یاری او بسط می‌یابد، آدم‌ها و ماجراها گرد او شکل می‌گیرند. در فصل سوم با خصلت‌ها و گذشته‌ی هما آشنا می‌شویم: زنی بلهوس، سرکش و «متجدد». زنی که می‌خواهد از پیله‌ای که جامعه و سنت‌ها بر دورش تنیده‌اند درآید، اما به علل متعدد گمراه می‌شود. جریان داستان به‌گونه‌ای پیش می‌رود که هما به عقد سیدمیران درمی‌آید و هووی رسمی آهوخانم می‌شود. آهوخانم صبورانه از کانون خانوادگی‌اش دفاع می‌کند و هما با حوصله به راندن او از صحنه مشغول می‌شود. اما دفاع یأس‌آمیز آهوخانم -توسل به همسایگان و دوستان، دعا و نذر و جادو- نتیجه‌ای نمی‌دهد و او روزبه‌روز بیشتر عقب‌نشینی می‌کند و...