کتاب درسگفتارهایی درباره فلسفه تاریخ

ولی مگر منطق صوری و ریاضیات را، که مبتنی بر آن است، به راحتی می‌توان آموخت؟ با این حال بشر به خاطر ثمراتی که این کار به همراه دارد، دشواری آموختن منطق صوری را بر خود هموار کرده است. بشر باید دشواری آموختن منطق دیالکتیکی را نیز بر خود هموار کند به خاطر آن ثمراتی که آموختن دیالکتیک تاکنون در پی داشته، دارد و می‌تواند داشته باشد. زیرا دیالکتیک امکان می‌دهد امر کلی را نه همچون امر انتزاعی صرف بلکه به عنوان چنان امر انتزاعی‌ای درک کرد که حاوی تمام غنای امر انضامی است