رمان گفتگو در کاتدرال، که چیزی بسیار بیشتر از تحلیلی تاریخی جلوه می کند، رمانی پیشگامانه است که به موضوعاتی بنیادین می پردازد: هویت و نقش شهروندان تحت یک حکومت و این که فقدان آزادی های مدنی چگونه بر ذهن و فکر یک ملت، زخمی جاودانه می زند.

این کتاب زندگی‌نامه‌ی خودنوشت یوساست . از نویسنده‌ای همانند او دور از انتظار نیست، وقتی که تصمیم به نوشتن خاطرات خود کرده از زبانی داستانی برای این منظور استفاده کند. ازاین‌رو «ماهی در آب» بدل شده است به رمانی که با زبان اول‌شخص، روایت‌کننده‌ی زندگی یک نویسنده است.

گواتمالا. 1954. کودتای نظامی کارلوس کاستیو آرماس با حمایت ایالات متحده‌ی آمریکا، دولت قانونی خاکوبو آربنس را سرنگون می‌کند

این مجموعه‌‌ شاهدی است بر نیم ‌قرن خوانش نویسنده‌ ای که از وقتی نخستین داستان‌ ها و مقاله‌ هایش را در لیمای دهه‌ پنجاه خواندم...

(ویکتور هوگو و بینوایان)