کانت معتقد است که حق، تحقق خارجی آزادی است و آزادی بنیاد حقوق بشر است. انسان با آموزش از ورطهی جهل نجات مییابد و با خرد جهان را از نو میسازد. عمل اخلاقی کنشی است که اراده را بر پایه مفاهیم خرد بنیان میگذارد و خود آیینی هدف اخلاقی انسان میشود. فردیت و عصر مدرن بنا میشود و اعتقاد به خرد و آگاهی شالودهی اخلاق و اساس زندگی مدرن را تشکیل میدهد. انسان مدرن به حقانیت تخصص و دانش ایمان میآورد و دانش ناشی از خرد انسانی منجر به رفاه آسایش خوشبختی و شادی بشر میشود. فاهمه برای هر تجربهی ممکنی قانون وضع میکند و انسان گوهر وظیفه و هدف آفرینش می گردد. در مقابل نیچه فکر میکند که قدرت غریزه و اراده اصل انسان و جهان است. ارزش انسان در قدرت خلاقهی او در هنر و فلسفه است. او فرهنگ و تمدن پیش از سقراط را تمدن دیونیزوسی» نامیده و آن را ستایش کرده و فرهنگ و تمدن پس از سقراط را «آپولونی» نامیده و آن را طرد میکند. او میگوید دیونیزوس به نفی خرد و اخلاق میپردازد و زندگانی را همانطوری که هست با نگاهی هنری میپذیرد اما آپولون را خدای عقل منطق و صلح نامیده که در مقابل درد و رنجهای بشری به اخلاق، رویا، حکمتهای غایی «مثل» و مدینهی فاضله متوسل میشود و «خرد را به خودکامهای تبدیل میکند تا غرایز، ناخودآگاه و قدرت خلاقهی بشر را تسخیر کند.
ایمانوئل کانت (Immanuel Kant) (زادهٔ ۲۲ آوریل ۱۷۲۴ – درگذشتهٔ ۱۲ فوریه ۱۸۰۴)، فیلسوف سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهاش از اندیشههای چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم است. وی تجربهگرایی و خردگرایی آغازین نوین را در هم آمیخت و تا به امروز کارهایش در متافیزیک، معرفتشناسی، اخلاق، فلسفه سیاسی، زیباییشناسی و دیگر زمینهها دنباله دارد. اندیشه بنیادین «فلسفه نقدی» کانت به ویژه در نقدهای سهگانه وی «نقد عقل محض»، «نقد عقل عملی» و «نقد قوه حکم»، «خودآیینی انسان» است.
وی استدلال میکند که درک انسان، سرچشمه قوانین سراسری طبیعت است که سازنده همه تجربه ماست؛ و خِرَد انسان است که قانون اخلاقی را به ما میدهد که این قانون، بنیاد ما برای باور به خدا، آزادی، و جاودانگی است؛ پس شناخت علمی، اخلاق و باور دینی در برابر هم سازگار و باورپذیرند زیرا پشتوانه همه آنها بنیاد یکسان «خودآیینی» انسانند، که همچنین، انسان برپایه جهان نگری فرجام شناسانه حکم تأملی، سرانجام پایانی طبیعت است.