کتاب نظریه‌ رمان از رابله تا مارکز

میلان کوندرا نویسنده کتاب «نظریه رمان» همچون دیگر آثار نظری‌اش، به عنوان یک ابررمان‌شناس و رمان‌نویس، پیوسته راه‌گشای مسیری برای آموزش رمان‌نویسان جوان و تازه‌کار بوده است. در همان بخش‌های نخستین کتاب، در مورد درک هنری ما نکته تازه‌ای را مطرح می‌کند. او می‌گوید: «حس زیبایی‌شناسی ما پیش از آن که خودبه‌خود در قضاوت ما در مورد یک اثر هنری تاثیر گذارد، از آگاهی تاریخی خود تاثیر می‌پذیرید، به همین جهت یک اثر انسان اولیه در غاری در پیش تاریخ حتی اگر اثر یک دست بر دیوار باشد یا تصویری نامشخص از حیوانات و... برای ما در حکم یک اثر جالب و کم‌نظیر به لحاظ آگاهی تاریخی ما از زندگی آدمیان در آن دوران است که هیچ اثر هنری معاصری در هیچ شکل قدرت، برابری ارزشی با آن را ندارد.

یان موکاروفسکی بنیان‌گذار «ریبایی‌شناسی ساخت‌گرا، معتقد بود: «فقط فرض وجود یک ارزش زیباشناسانه عینی است که به تکامل تاریخی هنر معنا می‌دهد.» به بیانی دیگر در غیاب ارزش زیبایی‌شناسانه، تاریخ هنر تنها انباری بزرگ است، پر از آثاری که ترتیب زمانی آن‌ها دارای هیچ معنای خاصی نیست...