آذربایجان و بویژه ارومیه در سالهای جنگ اول جهانی عرصه بروز دور باطل و هولناکی از خشونت و خونریزی گردید. خاطرات خسروخان نصر الدولة افشار در فاصله صفر تا رمضان ۱۳۳۳ که بخش اصلی این مجموعه را تشکیل می دهد از آن روی اهمیت دارد که از مراحل نخست کشیده شدن دامنه جنگ جهانی به ایران گزارشی به دست می دهد دوره ای که با حمله غافلگیرانه قوای عثمانی به مواضع روسها در جبهه قفقاز آغاز شد و با احضار بخشی از نیروهای نظامی روسها از آذربایجان برای مقابله با این تهدید راه برای لشکر کشی عثمانیها به ارومیه و سلماس باز شد و به دنبال آن سرآغاز رشته جنگها و کشتارهایی که تا چند سال بعد از پایان رسمی جنگ جهانی نیز ادامه داشت.