ذهن ناهوشیار، دربرگیرندهٔ پدیدههای روانی و فرایندهای خواب و رؤیا و بازیافتن دادهها یا یادمانهای به شیوهٔ تکانشی (ناآگاهانه) یا بر اثر رویاروییهایی بیرونی است که شناسایی، دریافتنشده و بیرون از گسترهٔ آگاهی آدمی هستند. (ناخودآگاه به نوعی دارای شخصیت مستقل از شرایط حاکم بر جهان و جسم میباشد و سعی درکنترل شخصیتها دارد) ناخودآگاه، انباری است پر از تمایلها، آرزوها و خاطرات خارج از دسترس که بر اندیشهها و اعمال تأثیر دارند. این اصطلاح اولین بار توسط فردریش شلینگ فیلسوف رمانتیک آلمانی قرن هجدهم ابداع شد و بعدها توسط شاعر و مقالهنویس ساموئل تیلور کولریج به انگلیسی معرفی شد. فروید نخستین کسی نبود که عوامل اثرگذار ذهنی را پیدا و کشف کرد، شکسپیر نیز در نمایشنامههای خویش، آنها را عنوان میکرد؛ ولی کاری که فروید کرد این بود که برای عوامل اثرگذار ذهنی در زندگی روزمرهٔ انسان، اهمیت بسیاری قائل شد.