کتاب خنده

کتاب خنده (جستار در معنی امور خنده‌آور) اثری از هانری برگسون، فیلسوف فرانسوی و یهودی‌تبار است که در سال 1900 منتشر شده. این کتاب را مهستی بحرینی به زبان فارسی برگردانده است. برگسون در سال 1928 توانست جایزه‌ی ادبی نوبل را از آن خود کند. کتاب‌های تحول اخلاق، مقوله‌ای بر متافیزیک و دو سرچشمه‌ی اخلاق و دین از آثار این فیلسوف شناخته‌شده هستند.

کتاب خنده (جستار در معنی امور خنده‌آور) از سه مقاله تشکیل شده که عبارت‌اند‌ از: «امر خنده‌آور به‌‌طور عام»، «كمدي موقعيت و كمدي واژگان» و «كمدي شخصيت». این سه مقاله نخستین بار در یکی از مجله‌های فرانسوی به چاپ رسیدند و بعدها در قالب کتابی مستقل منتشر شدند. نویسنده‌ی کتاب در پیشگفتاری که در سال 1900 منتشر کرد، به این موضوع اشاره می‌کند که می‌خواسته «خنده» به‌خصوص خنده‌ی حاصل از کمیک را تحلیل کرده و گروه‌های اصلی موقعیت‌های خنده‌آور را مشخص کند. او اذعان داشته که روشش به‌طور کامل جدید بوده و نه‌فقط با نتایج روش‌های دیگر منافاتی ندارد، بلکه به‌لحاظ علمی معتبرتر و دقیق‌تر است. نویسنده در بخش نخست کتاب خنده (جستار در معنی امور خنده‌آور) به شکل‌های گوناگون کمیک و حرکت‌های آن و عامل گسترش‌‌دهنده‌ی کمیک اشاره می‌کند. در بخش بعدی به وضعیت کمیک و سخن کمیک می‌پردازد. در بخش سوم و انتهایی نیز شخصیت کمیک را بررسی می‌کند. به عقیده‌ی هانری برگسون ما به افراد یا کارهایی که از آن‌ها سر می‌زند می‌خندیم، نه به اشیا. پس برای فهمیدن خنده باید آن را در محیط طبیعی آن یعنی در جامعه مشاهده و تحلیل کنیم. او بر این باور است که خنده کارکردی اجتماعی دارد و به برخی نیازهای درون آدمی پاسخ می‌دهد.