کتاب امتحان نهایی نوشتهی خولیو کورتاسار است که نخستین بار در سال 1952 به چاپ رسید. این اثر در ایران با ترجمهی مصطفی مفیدی در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار گرفت. این نویسندهی آرژانتینی یکی از نویسندگان بارور، متعهد و خلاق آمریکای لاتین است که اصطلاحاً نام «Boom» را بر او نهادهاند. آثار او تأثیری مشهود بر یک نسل از نویسندگان آمریکای لاتین داشته است. در تأیید تأثیرگذاری و الهامبخشی وی در ادبیات آمریکای لاتین و حتی جهان میتوان گفت که برخی او را آغازگر سبک رئالیسم جادویی میدانند. پابلو نرودا دربارهی ادبیات این نویسندهی بزرگ میگوید: «کورتاسار از چیزی فراتر از فکر نو یا تجربهای تازه سخن میگفت: از طبیعت سراپاشاد و تازه هر لحظه، از تن، خاطره، تخیل مردان و زنان.»
امتحان نهایی داستان یک زوج دانشجوی ادبیات به نامهای خوان و کلاراست. این دو که خود را برای امتحانی مهم آماده کردهاند، شب قبل از امتحان دچار تشویش و استرس میشوند. پس تصمیم میگیرند برای دور شدن از فضای امتحان با دو نفر از دوستان خود بیرون بروند و در شهر بوینوس آیرس چرخی بزنند. در آن میان دوست خبرنگاری نیز به جمع آنها اضافه میشود. در حالی که درگیریها و اعتصابهای گوناگون در شهر وسایل نقلیهی عمومی را از کار انداخته، مه عجیبی نیز شهر را در بر گرفته است. آنچه فضای داستان را رازآلودتر میکند، وجود فردی به نام آبل است که این پنج دوست را در تمام طول مسیر تعقیب میکند و این تعقیب شکلی انتقامجویانه مییابد. نویسندهی داستان در یادداشتی آورده است: «من این قصهی سالیان گذشته را از آن رو به دست ناشر میسپارم که بیاختیار از زبان آزاد آن، حکایت عاری از نصایح اخلاقی آن، سودازدگی بوینوسآیرسیاش لذت میبرم و نیز از آن رو که کابوسی که این قصه از آن زاده شده، هنوز بیدار است و در خیابانها پرسه میزند.»