کتاب پژوهش در هزار و یک شب

داستان‌های «شهرزاد» قرنهاست که در فرهنگ‌های گوناگون تکرار می‌شود و گواهی بر قدرت ماندگار قصه گویی است. درون هزارتوی دلربای هزار و یک شب دنیایی آشنا و خارق العاده نهفته و ترکیبی گیرا از تاریخ فولکلور و تجربه انسانی در پیکره داستان‌ها در هم تنیده است. «هزار و یک شب» یک متن منفرد و یکپارچه نیست. منشأ اصلی آن در هاله‌ای از رمز و راز پوشیده شده و شاهدی گویا بر سنت‌های غنی آن است که در طول قرن‌ها سینه به سینه منتقل شده است. همین سیال بودن و نداشتن یک نویسنده یگانه و قطعی است. که هزار و یک شب» را جذابیتی دو چندان می‌بخشد. این کتاب همچنین گواهی زنده بر قدرت سنت شفاهی داستان سرایی است. گفتگویی پر جنب و جوش که در طول نسل‌ها ادامه داشته است.

قالب روایی داستان‌ها خود یک شاهکار تعلیق است. شهرزاد ملکه‌ای زیرک و شجاع، برای دلجویی از شهریار خشمگین هزار و یک شب قصه می‌گوید داستان هر شب او تبدیل به قایق نجاتی می‌شود. تلاشی‌امیدوارانه برای زنده ماندن این ساختار روایی مبتکرانه نه تنها به اشتیاق خواننده برای دانستن بیشتر دامن می‌زند بلکه قدرت شگرف داستانسرایی را نیز نمایان می‌کند شهرزاد با داستان‌هایش طلسمی جادویی می‌آفریند و در نهایت قلب سلطان را نرم می‌کند و زیبایی و انسانیتی را که در جهان وجود دارد به او یادآوری می‌کند. تنوع داستانی در مجموعه هزار و یک شب بسیار زیاد است. ما با بازرگانان حیله‌گر جنگجویان شجاع پیرزن‌های مکار، زنان جسور مردان با وفا و جن‌های ضروری که آرزو‌ها را برآورده می‌کنند مواجه می‌شویم داستان‌های عاشقانه با روایت‌های ماجراجویی و افسانه‌ها با داستان‌های فلسفی در هم می‌آمیزند. این ترکیب غنی نشان دهنده تلفیق فرهنگی خاورمیانه قرون وسطایی است. جایی که تأثیرات ایران، هند و جهان عرب در هم آمیخته شده و منظره ادبی منحصر به فردی را خلق کرده است. اما هزار و یک شب فراتر از یک مجموعه داستان‌های سرگرم‌کننده است. این کتاب دریچه‌ای رو به دوران گذشته می‌گشاید که نگاهی اجمالی به آداب و رسوم اجتماعی باور‌های مذهبی و ساختار‌های سیاسی آن زمان دارد. داستان‌هایی از قصر‌های مجلل و بازار‌های شلوغ وزیران خردمند و حیله‌گر و شخصیت‌های دسیسه‌گر که حضورشان در حکایت‌ها، رسیدن به درک عمیق‌تری از میراث فرهنگی پیشینیان را ممکن می‌سازد.