کتاب مهربان تر از مسیح

این کتاب مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه و دلنشین درباره زندگی امام صادق (ع) است که با زبانی ساده و جذاب، فضایل اخلاقی و آموزه‌های مذهبی آن حضرت را روایت می‌کند. این اثر با بهره‌گیری از روایت‌های قرن 14 هجری و تصاویر زیبای اسماعیل چشرخ، خواننده را به دنیایی پر از مهربانی، صداقت و معنویت دعوت می‌کند و فرصتی فراهم می‌آورد تا از زندگی امام صادق (ع) درس‌های عملی و الهام‌بخش برای زندگی روزمره بیاموزد.

جعفر صادق (به عربی: ابو عبدالله جعفر بن محمدٍ الصّادق ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ – ۲۵ شوال ۱۴۸ ه‍.ق) با کنیه ابوعبدالله و لقب صادق، معروف به امام جعفر صادق یا به اختصار امام صادق؛ امام ششم شیعیان دوازده امامی و امام پنجم شیعیان اسماعیلیه بعد از پدرش محمد باقر و قبل از پسرش موسی کاظم است. او به جهت جایگاه ویژه علمی نزد شیعه، به رئیس مذهب جعفری و همین‌طور رئیس مذهب شیعه مشهور شده‌است. نسب وی از جانب پدر به علی بن ابی‌طالب و از جانب مادرش ام‌فروه به محمد بن ابوبکر می‌رسد.

دوران امامت وی مصادف با شورش‌های متعدد و سرنگونی بنی امیه و روی کار آمدن بنی عباس بود. از جمله قیام زید ابن علی ابن حسین (ق۱۲۲–۷۴۰م)، قیام ابومسلم خراسانی (۱۳۱ق-۷۴۹م) و قیام محمد ابن عبدالله نفس زکیه (۱۴۵ق-۷۶۳م) که صادق در هیچ‌یک از آنها دخالت نکرد و سیاست بی طرفیِ پدر و پدربزرگش را ادامه داد.

صادق تقریباً تمامِ ۶۵ سال عمر خود را که بالاترین عمر در میان امامان شیعه است، در مدینه گذراند و در سفرهای محدودی، پدرش محمد باقر را همراهی می‌کرد. در یکی از این سفرهایی که به قصد حج صورت گرفت، صادق در دفاع از امامت پدرش سخنرانی کرد که موجب بدگمانی هشام بن عبدالملک — خلیفه وقت — و باعث احضار او و پدرش به شام شد. بعد از روی کار آمدن عباسیان، آنان بر شیعیان که در کنار آنها علیه امویان جنگیده بودند، سخت گرفتند. صادق به رغم اعمال سیاست بی‌طرفی، از سوء ظن عباسیان مصون نماند. منصور عباسی که به او بدگمان شده‌بود او را به عراق فراخواند. صادق در ابتدا با نقل حدیثی از پیامبر از زیر بار اطاعت دستور منصور شانه خالی کرد اما بعداً مجبور شد برای مدتی کوتاه در عراق زیر نظر خلیفه به سر ببرد. او مدتی کوتاه را در بغداد گذراند و توانست خلیفه را قانع کند تا برای او خطری ندارد و با جلب نظر خلیفه به مدینه بازگردد. صادق هم عصر با ده تن از خلفای اموی — از عبدالملک بن مروان تا مروان بن محمد و دو تن از خلفای عباسی — سفاح و منصور — بود. بر طبق گزارش‌هایی در منابع تاریخی شیعه و سنی، جعفر صادق به دستور منصور مسموم شد و بر اثر این مسمومیت درگذشت. او را در کنار پدرش در قبرستان بقیع دفن کردند. منابع دیگری از اهل سنت، با دید تردید به این گزارش‌ها نگریسته‌اند.

صادق در مدرسه‌ای که بیش از ۴۰۰۰ شاگرد را در خود تربیت کرده بود، نفوذ و شهرت زیادی کسب کرد که همین امر موجبات سوء ظن حکومت را فراهم می‌کرد. از میان این شاگردان می‌توان ابوحنیفه و مالک بن انس، بنیان‌گذاران دو مکتب فقهی اهل سنت، حنفیه و مالکیه را نام برد. فقه شیعه بعد از جعفر صادق به فقه جعفری معروف شد، به این دلیل که احکام فقهی جعفر مهم‌ترین منبع قوانین فقهی فقه شیعه تلقی شد. در همین راستا، کتاب‌های بسیاری به صادق منسوب شد که در انتساب بیشتر آنها تردیدهای جدی وجود دارد. به گزارش منابع شیعی، بیشترین روایات در منابع حدیثی شیعه، از جعفر صادق گزارش شده‌است.

مسئله جانشینی بعد از جعفر صادق زمینه گسست بین شیعیان را فراهم کرد. در این میان، برخی به امامت پسر ارشد صادق، اسماعیل که قبل از پدرش درگذشت، معتقد شدند و به اسماعیلیه شهرت یافتند. گروه دیگری که سومین پسر صادق، موسی کاظم را امام بعدی می‌دانند به نام شیعه جعفری، امامیه یا شیعه دوازده‌امامی معروف شدند.