کتاب شهر یک داستان (بررسی و تحلیل یک سده داستان کوتاه شهری در ایران)

در رمان اسرار گنج دره‌ی جنی از ابراهیم گلستان، شخصیت اصلی داستان، پس از یافتن گنج در زمین زراعتی، شهر را به روستا می‌آورد. اما آوردن مظاهر لوکس شهری و قطار کردن اشیائی ناساز با محیط خشن روستا و بعد از آن بارش باران و ویران شدن همه‌ی این پوسته‌ی تازه به دوران رسیدگی، تصویری کاریکاتورگونه از مظاهر شهری در دل روستا می‌سازد. با این وصف رمان اسرار گنج دره‌ی جنی را باید تمثیلی از شهرنشینی در ایران دانست؛ تمثیلی که اتفاقاً در یک رمان «غیر شهری» به لحاظ فضا، نقش بسته است. در داستان مهمان ناخوانده در شهر بزرگ اثر بهرام صادقی این معنا به بهترین نحو کامل می‌شود؛ یک روستایی به شهر می‌آید و در عین مرعوب شدنش از مواهب شهر و بهت در برابر مظاهر آن تعادل مناسبات شهری انسان شهری را نیز برهم می‌زند.