کتاب خاطرات حاج سیاح

خاطرات حاج سیاح (دوره خوف و وحشت) اثر محمدعلی سیاح، یک کتاب خاطره ای و سفرنامه است که به بازگویی سفرهای گسترده این گردشگر ایرانی در قرن پرتلاطم نوزدهم میلادی می‌پردازد، حاجی سیاح زندگی‌ای سراسر همراه با شر و شور داشت از این‌رو سرگذشت او برای بسیاری جذاب و خواندنی و قابل توجه‌است. او سفرهای طولانی مدتی به اقصی نقاط اروپا و آمریکای شمالی و همچنین کشورهای شرق از جمله هندوستان صورت داده و کشورهای زیادی را دیده بود. پس از ۱۸ سال سفر به فرنگ، وی در سال ۱۸۷۷ به ایران بازگشت و وارد صحنه انقلاب مشروطیت شد و بخاطر نوشتن نامه‌ای انتقاد آمیز به مدت ۲۰ ماه رهسپار زندان نیز گردید. وی از دوستان نزدیک سید جمال الدین اسدآبادی بود. حاجی سیاح از روشنفکران عصر قاجار نیز محسوب می شد که سختی زیادی کشید چندانکه بی دلیل نیست که این کتاب، به عنوان یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین آثار در زمینه سفرنامه‌نویسی در ایران شناخته می‌شود.