دو رساله عرفانی در عشق؛ السوانح فی العشق یا سوانح العشاق اثر خواجه احمد غزالی (457-520ق)؛ قدیمی‌ترین‌ کتابی است که به‌طور مستقل در موضوع‌«عشق‌» و معانی آن، به زبان پارسی نوشته شده است. سخن از عشق است و منظور از عشق در‌ حیطه‌ عرفان و تصوف اسلامی، بی‌شک همان عشق حقیقی (عشق مطلق یا عشق الهی) است و بس. معروفیت‌«ادبی‌-عرفانی» خواجه احمد، به‌واسطه رساله «سوانح» اوست‌. احمد غزالی‌، رساله‌ سوانح را در بیان زیبایی‌ آفرینش‌ یعنی «عشق» به‌ صورتی‌ مدون ساخته و تصنیف نموده‌ است‌. درواقع می‌توان گفت که سوانح اولین رساله‌ای است که درباره عشق‌ به‌ زبان پارسی نگارش و تدوین یافته است‌. خواجه احمد در رساله‌ سوانح‌، موضوع عشق را الحق به‌ زیباترین‌ وجهی به رشته تحریر و نگارش درآورده و با چنان استادی و پختگی قلم‌زده که‌ هیچ‌ کتابی در موضوع عشق به‌ پایه‌ آن‌ نرسیده است.

محمود دولت‌آبادی (متولد ۱۰ مرداد ۱۳۱۹ در دولت‌آباد سبزوار) نویسنده اهل ایران است. رمان ده‌جلدیِ کلیدر نام‌آورترین اثر اوست. برخی از آثار دولت‌آبادی به چندین زبانِ باختری و خاوری برگردانده شده و به چاپ رسیده‌اند. داستانِ بیشترِ نوشته‌های دولت‌آبادی در روستاهای خراسان رخ می‌دهد و راوی رنج و محنت روستاییان شرق ایران است.

رساله‌ای از ابوعبدالله احمدبن محمدبن عبدالله خیوقی خوارزمی معروف به نجم‌الدین کبری ملقب به شیخ کبیر و موسس فرقه کبرویه از عرفای مشهور سده‌های ششم و هفتم قمری. نجم‌الدین در سال 540 هجری قمری در خیوه خوارزم به دنیا آمد. در آغاز جوانی به کسب علوم ظاهر پرداخت و در شهرهای اسلامی سیاحت کرد. نیشابور و همدان را دید و روانه مصر شد. در آنجا به مصاحبت شیخ روزبهان مصری نایل آمد و از صحبت او گشایشی حاصل کرد. او گویا از 35 سالگی قدم در طریقت نهاد. با دختر شیخ روزبهان ازدواج کرد، به تبریز رفت و در خانقاه زاهدیه رحل اقامت افکند....

علی‌نامه منظومه‌ای شیعی و بازمانده از سده پنجم هجری است که شاعری به نام یا تخلّص «ربیع» آن را در سال ۴۸۲ ه. سروده است...

یکی از گونه‌های نثر کهن فارسی از ادوار نخستین آن، مجالس عالمانی از خراسان و ماوراءالنهر قدیم است که در قالب کتاب‌هایی تدوین شده و البته کمتر توجه پژوهشگران را جلب کرده است.

(ترجمه اشعار عربی، تصحیح و شرح لغات: حسین استادولی، بهاءالدین اسکندری ،با ویژگی های آموزشی برای دانشجویان)