کتاب رمان عربی (درآمدی تحلیلی ـ انتقادی) اثر حمدی سکوت، نویسنده و پژوهشگر مصری معاصر است. این کتاب جلد اول از یک مجموعه کتاب به قلم همین نویسنده دربارهی رمان عربی است و عظیم طهماسبی آن را به فارسی برگردانده است.
حمدی سکوت در دانشگاههای مصر و بعد کمبریج انگلستان تحصیل کرده و حال استاد مصری دانشگاه آمریکایی قاهره است. عمده پژوهشهای این استاد در حوزهی ادبیات مدرن عربی و تاریخ ادبیات عرب است و پایاننامهی او با عنوان «رمان عربی و رویکردهای اصلی آن» به زبان انگلیسی، یکی از معدود کتابهای مهم جریانشناسی ادبیات عرب محسوب میشود.
آنچه در این کتاب برای نویسنده اهمیت دارد، آشنا کردن مخاطب با سیر رمان عربی در سرزمینهای عرب است؛ از اولین تلاشها و آثار تا جریانی که اکنون در ادبیات عرب مطرح است. در این راستا ابتدا آثار ممتاز و برجستهی ادبیات داستانی مصر و شام بررسی شده و اینکه آیا نقطهی آغازین رمان عربی در این ممالک شکل گرفته یا نه. سپس به ادبیات دیگر کشورها از جمله لبنان، سوریه، فلسطین، اردن، عراق، عربستان و کشورهای اطراف خلیجفارس پرداخته شده و در نهایت به داستانهای کشورهای عربی شمال آفریقا منتهی میشود. در این کتاب سعی شده تنها آثاری بررسی شوند که به زبان عربی نوشته شدهاند و آثاری که نویسندگان به زبان فرانسه یا انگلیسی نگاشتهاند، در این دستهبندی نمیگنجند.
بریدهای از کتاب:
«دورهی اسماعیل پاشا آغاز دورهی زرین رونق و گسترش ترجمهی ادبی است. حال آنکه در عصر محمدعلی پاشا بیشتر فعالیت ترجمه بر آثار علمی و کتابهای درسی متمرکز بود، به طوری که در دورهی وی تنها اثر ادبی که به عربی ترجمه شد، گلستان سعدی بود.»