کتاب سیر حکمت در اروپا

سیر حکمت در اروپا تألیف محمدعلی فروغی، ملقب به ذکاء الملک، از نادرترین شخصیت‌های سیاسی فرهنگی ایران مدرن است. این کتاب برای بار نخست در سال 1318 منتشر شد و در طول مدت‌زمانی که از چاپ آن می‌گذرد به آشنایی نسل‌های مختلف روشنفکران، پژوهشگران و علاقه‌مندان فلسفه با سیر تحول فلسفه‌ غرب یاری رساند. کتاب با بررسی فلسفه‌ یونان آغاز می‌شود و با بررسی برخی از فلاسفه‌ ابتدای قرن بیستم به پایان می‌رسد. سیر حکمت در اروپا را می توان نخستین تلاش فکری در ایران برای شناخت نظام‌مند فلسفه‌ی غرب دانست و به همین سبب جدا از ارزش‌های علمی‌اش، واجد ارزش تاریخی هم است.

بخشی از کتاب

"هرچند هنوز این مسئله حل نشده و شاید هیچ‌گاه به‌درستی روشن نشود که تمدن و دانش و حکمت در کدام نقطۀ روی زمین آغاز شده است، ولیکن تمدنی که امروز به دستیاری اروپاییان در جهان برتری یافته است، بی‌گمان دنبالۀ آن است که یونانی‌های قدیم بنیاد نموده و آنها خود مبانی و اصول آن را از ملل باستانی مشرق‌زمین، یعنی مصر و سوریه و کلده و ایران و هندوستان، دریافت نموده‌اند.

هنگامی‌که یونانیان در خط علم و هنر افتادند و بنا گذاشتند تا آن را از ملل مشرق فراگیرند، آن اقوام از دیرگاهی در راه تمدن قدم زده، معلومات بسیار فراهم کرده و مراحل مهم پیموده بودند. ولیکن قوم پراستعداد یونان جمله و ماحصل آن معلومات را گرفتند و در قالب ذوق سرشار خود ریخته، تحقیقات عمیق نیز بر آن افزوده و به همۀ رشته‌های ذوقیات و معقولات، صورتی چنان بدیع دادند که اقوام دیگر، خاصه مردم اروپا و آسیای غربی، خوشه‌چین خرمن آنها گردیده و از آن چشمۀ زلال بهره بردند."