مطالعه جوامع پیش از تاریخ و جمعیتهای شکارگر گردآورنده امروزی به ما نشان میدهد که هیچ سرنوشت از پیش تعیین شدهای وجود ندارد و دامنه احتمالات گستردهتر از آن چیزی است که ما میپنداریم.
در واقع دگرگشت یک مسیر منحصر به فرد را دنبال نمیکند و پژوهش در گذشته و حال به ما میآموزد که جوامع بشری تنها یک مسیر را طی نمیکنند نمیتوانیم مسیر واحدی را متصور شویم، که همه جوامع گذشته آن را دنبال و در آن گام به گام از نوعی سازمان اجتماعی به نوعی دیگر گذر میکردند.
همان گونه که مردم در اوایل قرن بیستم باور داشتند به گمان بسیاری زنان دوره پارینه سنگی ید تفاوت چندانی با زنان امروزی نداشتند سخاوتمندی، مهارت، جسارت و مصمم بودن به عنوان ویژگیهایی که در مادربزرگها، مادران و خواهران ما تجسم یافتهاند پیشتر دیانای بانوی هوشمند گنجانده شده بود.
به لطف کارهای سرسختانه باستان شناسان انبوهی از سرنخهایی که گردآوری کردهاند. سرانجام بانوی هوشمند میتواند از سایهها بیرون بیاید و از بار تعصب رها شود، کشف مجدد صدای او گامهای او و حرکات او به ما این امکان را میدهد تا تاریخ ریشههای خود را دوباره کشف کنیم تاریخ حساستر و منصفانهتری از زنان و مردان متعهد در سرنوشت مشترکی که ما وارثان آن هستیم.