به عقیده کارل یاسپرس، امروزه تحوّلی در آگاهی تاریخی ما در حال شکل گیری است، چون در زمانهای زندگی میکنیم که در آن علم تاریخ انبوهی از اسناد و مدارک در اختیار دارد
کتاب «دفترخاطرات پاین: سفر پیاده سه ماهه در ایران در ۱۸۸۴»، نوشته جان کامپتون پاین، یکی از گنجینه های کمتر شناخته شده ادبیات سفرنامه است که تصویری زنده و جذاب از ایران دوره قاجار را ارائه میدهد.