کتاب راز و رمز هنر دوبله در ایران

از روز نخست فیلم‌سازی، انسان‌های خلاق و پر دل و جراتی در سینمای ایران قدم گذاشتند که توانستند سینما را سرپا نگهدارند و با دلسوزی و شجاعت و با موفقیت پیش رفتند. نمونه آن بزرگمرد تاریخ سینما، عبدالحسین سپنتاست که با اولین فیلم ناطق به نام دخترلر سینمای ایران را دچار تحول کرد. ۱۲ سال بعد دکتر اسماعیل کوشان اولین فیلم دوبله را به نام «دختر فراری» در سینما کریستال به نمایش گذاشت که در استودیو سس فیلم ترکیه به فارسی برگردانده شده بود و با استقبال بی‌نظیر مردم مواجه شد. پس از شش سال در ۱۳۳۰ آلکساندر آقابابیان با دوبله فیلم سرگذشت فریدون بینوا که در سینما دیانا به نمایش درآمد با فروشی غیر قابل تصور روبرو گشت و در واقع سرآغازی شد برای فعالیت‌های دوبله در ایران. با این حال، دوبله در دهه چهل به اوج خود رسید، طوری که ایران از دو کشور پایه‌گذار دوبله یعنی فرانسه و ایتالیا پیشی گرفت. آثار فراوان و تأثیرگذاری که دوبله شدند، بیانگر این است که مدیران دوبلاژ تحصیل کرده و صداپیشگان برتر تاریخ با زحمات فراوان صنعت دوبله را بارور کردند. آثاری چون «اسپارتاکوس»، «برباد رفته»، «لورنس عربستان»، «اشک‌ها و لبخندها» و «بانوی زیبای من» و.... که با گذشت این همه سال هنوز به عنوان برترین نمونه‌های دوبله حرف اول را در جهان می‌زنند.

منوچهر اسماعیلی سلطان تیپ‌سازی، چنگیز جلیلوند با صدای جادویی و حنجره بی‌نظیر در عرصه دوبله، ابوالحسن تهامی با استعداد فوق تصور، به خصوص در آنونس‌گویی پیش‌پرده، احمد رسول‌زاده سرپرست دوبلاژ با صدای همتا و مخملین، خسرو خسروشاهی لطیف، رماتیک و شخصیت بی‌تکرار و گوینده به جای آلن‌ دولون، عطاء الله کاملی با صدای استثنایی، ایرج ناظریان (اوج صدا)، پرویز بهرام صدای دلنواز، هوشنگ لطیف‌پور راوی جادوگر و رباینده قلب‌ها، ژاله کاظمی، ساحر دلربا، رفعت هاشم‌پور، شهلا ناظریان؛ ناصر طهماسب و علی کسمایی پدر دوبله ایران و......