آیت الله العظمی منتظری، از فقیهان برجسته و زمانشناسی معاصر در کنار خبرویت در فقه و علوم وابسته به آن، استاد ممتاز در تفسیر قرآن و حدیث و حکمت و فلسفه نیز بود. این جامعیت علمی در کنار روحیه حقجویی و آزادگی، از وی شخصیتی کمنظیر در میان عالمان معاصر ساخته است.وی از دوران تحصیل تا پایان عمر با نهجالبلاغه مأنوس بود. حضور در درسهای حاج میرزا علی شیرازی در اصفهان، استفاده از نهجالبلاغه در تدوین مرامنامه سیاسی شیعه (كتاب دراسات في ولاية الفقيه وفقه الدولة الإسلامية) و تدريس نهجالبلاغه، کارنامه درخشانی در این جهت از وی ساخته است.ایشان از آبان سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۵ سپس از ۱۳۸۲ تا ۲۴ آذر ۱۳۸۸، یعنی پنج روز پیش از وفات به تدریس نهجالبلاغه اشتغال داشت. جالب اینکه نخستین درسها مربوط به نامه ۵۳ نهجالبلاغه به مالک اشتر بود که از آبان ۱۳۵۹ شروع شد.آیت الله منتظری در یک بازه زمانی ۱۲ ساله یک دوره کامل نهجالبلاغه را تدریس کردند. این مجموعه درسها و شرحها پس از وفات ایشان در پانزده جلد منتشر شد.از آغاز سال ۱۴۰۰ش ستادی برای گرامیداشت صدمین سال تولد استاد از سوی برخی از شاگردان ایشان در قم تشکیل و مقرر گردید به منظور تبیین ابعاد علمی آثار و شخصیت ایشان برنامهریزی شود. نخستین این سلسله نشستها که مقارن با صدمین سال تولد بود برای زمستان ۱۴۰۱ در قم برنامهریزی شد و پس از فراخوان مقالات رسیده توسط داوران ارزیابی و انتخاب و همچنین مصاحبههایی انجام شد. محصول این تلاشها و فعالیتها دریافت ۳۸ مقاله و انجام ۱۵ مصاحبه بود. این همایش علمی تبدیل به چند نشست فرعی در تهران، مشهد، اصفهان و نجفآباد در طول سال ۱۴۰۲ گردید. مقالات و مصاحبهها در سه مجلد سامان یافت. جلدهای اول و دوم حاوی مقالات و جلد سوم حاوی مصاحبهها و گفتگوها است.