کتاب کی چی کجا (گاندی)

کی؟ چی؟ کجا؟

این سه کلمه جادویی که بخش بزرگی از دانش انسان‌ها در دل آن پنهان شده.

همه آنچه را که تاکنون درباره شخصیت‌های بزرگ، رویدادهای مهم و مکان‌های شگفت انگیز خوانده‌اید فراموش کنید...

این مجموعه به شما می‌گوید چرا.

مهانداس کارامچاند گاندی (انگلیسی: Mohandas Karamchand Gandhi؛ ۲ اکتبر ۱۸۶۹ – ۳۰ ژانویهٔ ۱۹۴۸) حقوق‌دان، ملی‌گرای ضد استعمارگری و اخلاق‌شناس سیاسی اهل هند بود که با هدف رهبری جنبش موفق استقلال‌طلبی هند از راج بریتانیا، عمل مقاومت بدون خشونت را به کار گرفت. او الهام‌بخش جنبش‌های حقوق مدنی و آزادی در سراسر جهان بود. عنوان افتخاری مهاتما (Mahātmā؛ از زبان سانسکریت: «بزرگ‌روح، ارجمند»)، که نخستین بار سال ۱۹۱۴ در آفریقای جنوبی برای او به کار رفت، اکنون در سراسر جهان استفاده می‌شود.

گاندی در خانواده‌ای هندو در گجرات به دنیا آمد و بزرگ شد. در لندن در زمینه حقوق آموزش دید و در ژوئن ۱۸۹۱، در ۲۲ سالگی به سمت وکالت پذیرفته شد. پس از دو سال نامعلوم در هند که نتوانست وکالت موفقی را آغاز کند، در ۱۸۹۳ به نمایندگی از یک تاجر هندی در یک دعوای قضایی به آفریقای جنوبی رفت. او ۲۱ سال در آفریقای جنوبی زندگی کرد. در اینجا گاندی خانواده‌ای تشکیل داد و نخستین بار از مفهوم مقاومت بدون خشونت در جنبش حقوق مدنی آگاه شد. در ۱۹۱۵، گاندی ۴۵ ساله به هند بازگشت و خیلی زود دست به سازماندهی دهقانان، کشاورزان و کارگران شهری زد تا علیه مالیات ارضی بیش از حد و تبعیض اعتراض کنند.

گاندی در سال ۱۹۲۱ رهبری کنگره ملی هند را به عهده گرفت و جنبش‌های سراسری کاهش فقر، گسترش حقوق زنان، ایجاد دوستی مذهبی و قومی، پایان دادن به نجس‌ها، و مهم‌تر از همه، دستیابی به خودمختاری را رهبری کرد. او شروع به زندگی در یک جامعه مسکونی خودکفا، خوردن غذای ساده و گرفتن روزه‌های طولانی به‌عنوان روشی هم برای درون‌نگری و هم اعتراض سیاسی کرد. گاندی با آوردن ملی‌گرایی ضد استعماری، مردم هند را در به چالش کشیدن مالیات بر نمک تحمیل‌شده از سوی بریتانیا با رژه نمک به طول ۴۰۰ کیلومتر در سال ۱۹۳۰ و در فراخوان برای بریتانیایی‌ها به‌منظور ترک هند در سال ۱۹۴۲ رهبری کرد. او بارها و سال‌ها هم در آفریقای جنوبی و هم در هند زندانی شد.

دیدگاه گاندی از هندِ مستقل که مبتنی بر کثرت‌گرایی دینی بود، در اوایل دههٔ ۱۹۴۰ توسط نوعی ملی‌گرایی مسلمان به چالش کشیده شد که خواستار سرزمینی جداگانه برای مسلمانان در هندِ بریتانیا بود. در اوت ۱۹۴۷، بریتانیا استقلال خود را اعلام کرد، اما قلمرو امپراتوری بریتانیا به دو قلمرو تقسیم شد: هند با اکثریت هندو و پاکستان با اکثریت مسلمان. همان‌طور که بسیاری از هندوها، مسلمانان و سیک‌های آواره به سرزمین‌های جدید خود راه یافتند، خشونت‌های مذهبی به‌ویژه در پنجاب و بنگال آغاز شد. گاندی با پرهیز از جشن رسمی استقلال، از مناطق آسیب‌دیده بازدید کرد و تلاش کرد تا آشفتگی را آرام کند. در ماه‌های بعد، او چند بار برای توقف خشونت مذهبی اعتصاب غذا کرد. آخرین مورد، سال ۱۹۴۸ در دهلی که او ۷۸ سال داشت آغاز شد. این باور که گاندی در دفاع از مسلمانان پاکستان و هند بیش از حد مصمم بوده‌است در میان برخی از هندوهای هند گسترش یافت. در میان این افراد، ناتورام گودسه، یک ملی‌گرای هندو مبارز اهل پونه، در غرب هند بود که ژانویهٔ ۱۹۴۸ گاندی را با شلیک سه گلوله به سینه‌اش ترور کرد.

زادروز گاندی، ۲ اکتبر، در هند به‌عنوان گاندی جایانتی (یک تعطیلات ملی)، و در سراسر جهان به‌عنوان روز بین‌المللی پرهیز از خشونت گرامی داشته می‌شود. گاندی را پدر ملت در دوران پس از استعمار هند می‌دانند. در طول جنبش ملی‌گرایانه هند و در چندین دهه بلافاصله پس از آن، معمولاً او را باپو می‌نامیدند (واژه محبت‌آمیز گجراتی برای «پدر»).