کتاب شاهزاده و گدا

در شهر قدیمی‌ ‌لندن، روزی خاص از فصل پاییز، در ربع دوم قرن شانزدهم، خانوادۀ فقیر کانتی صاحب پسربچه‌ای شد که تولدش آنها را چندان خوشحال نکرد. درست همان روز، نوزاد انگلیسی دیگری در خانوادۀ‌ ثروتمندی به نام تیودُر چشم به این دنیا گشود که پدر و مادرش بی‌صبرانه منتظر آمدنش بودند. همۀ مردم انگلستان نیز این کودک را می‌خواستند و برای تولدش روزشماری می‌کردند و آرزویش را داشتند. به درگاه خداوند برایش دعا می‌کردند؛ طوری که وقتی متولد شد، کم مانده بود از شدت خوشحالی دیوانه شوند. مردمانی که با هم آشنا نبودند، یکدیگر را در آغوش می‌گرفتند، می‌بوسیدند و فریاد شادی‌شان به هوا بود. همۀ مردم در هر جایگاه و مقامی، چه پولدار چه فقیر، کار خود را تعطیل کردند. چندین و چند شبانه‌روز جشن گرفتند، ‌رقصیدند و آواز ‌خواندند؛ همه در صلح و صفا بودند. لندن در آن روزها قشنگ و تماشایی شده بود، با پرچم‌های رنگارنگ آویزان از ایوان‌ها یا فراز بام خانه‌ها، و همین‌طور گروه‌های رقص و نمایش که در مراسم باشکوهی رژه می‌رفتند. شب‌ها هم نیز لندن منظره‌ای بس جذاب داشت، آتش‌بازی‌های شگفت‌انگیز از این گوشه تا آن گوشۀ شهر و مردمی‌ که پرشور و بانشاط، دست‌افشان و پایکوبان جشن برپا کرده بودند. سراسر انگلستان همه از یک چیز حرف می‌زدند: تولد نوزاد، ادوارد تیودُر، شاهزادۀ ویلز که میان ملحفه‌هایی از ابریشم و اطلس در خواب ناز غنوده بود و بی‌خیال از این‌همه هیاهوی شهر، داشت قُلُپ‌قُلُپ شیرش را می‌خورد و هیچ برایش مهم نبود کسانی که از او مراقبت می‌کنند، صاحب مقام لرد و لیدی درباری‌اند؛ اما آن یکی نوزاد، یعنی تام کانتی، میان مشتی پارچۀ ژنده و مندرس بود و جز خانوادۀ فقیرش کسی دربارۀ او حرفی نمی‌زد. البته آن‌ها هم از بودنش خوشحال نبودند.

شاهزاده و گدا (The Prince and the Pauper) نام رمانی اثر مارک تواین، نویسندهٔ آمریکایی است که اوّلین بار در سال ۱۸۸۱ میلادی، پیش از چاپ ۱۸۸۲ آمریکا، در کانادا به چاپ رسید و بارها مورد اقتباس تصویری در قالب فیلم سینمایی، سریال تلویزیونی، و انیمیشن قرار گرفته‌است. این کتاب داستان ادوارد و تام را بیان می‌کند که یکی ولیعهد انگلستان است و دیگری گدایی بیش نیست. دست تقدیر به واسطهٔ چهره‌های آن‌ها، که بسیار شبیه هم است، این دو را بر جای یکدیگر می‌نشانَد و آن دو زندگی دیگری را امتحان می‌کند. تام و ادوارد هردو در یک روز در خانواده‌هایی کاملاً متفاوت به دنیا آمده‌اند. نویسنده از سویی از نظام فاسد دربار انگلستان و از سویی از فساد اخلاقی در میان مردم فرودست جامعهٔ انگلستان انتقاد می‌کند.