کتاب آبروی از دست رفته کاترینا بلوم

کتاب آبروی ازدست‌رفتۀ کاترینا بلوم روایتی از آخرین نظریه‌ی سیاسی و اجتماعی هاینریش بُل، نویسنده‌ی آلمانی است که حسن نقره‌چی آن را ترجمه کرده است. این نویسنده به‌واسطه‌ی ترجمه‌ی آثارش در ایران بسیار شناخته‌شده و محبوب است و کتاب مشهورش، عقاید یک دلقک، نخستین بار در سال 1349 با ترجمه‌ی شریف لنکرانی در ایران به چاپ رسید. او همچنین در سال 1972 موفق به دریافت جایزه‌ی نوبل ادبی شد و افتخار دریافت این جایزه را به‌عنوان دومین آلمانی، بعد از توماس مان، از آن خود کرد.

بُل بر این عقیده بود که وسایل ارتباط جمعی نوعی فرهنگ ارتجاعی و خشم را در اذهان عمومی ایجاد می‌کنند که همین افکار به شکل‌گیری گروهای تروریستی و رادیکال منجر می‌شود. او خطر رسانه‌های اجتماعی را بسیار بیشتر از خطر یک فرد گناهکار می‌دانست.

در داستان آبروی ازدست‌رفتۀ کاترینا بلوم هم شاهد عملکرد روزنامه‌ای هستیم که با بزرگ‌نمایی یا تغییر واقعیت، افکار عمومی را علیه شخصیت اصلی داستان می‌شوراند. کاترینا بلوم پیشخدمتی است که به‌طور اتفاقی یک شب را تا صبح با مردی سر می‌کند؛ ولی پس از چندی مشخص می‌شود که آن مرد به فعالیت‌های تروریستی متهم بوده است. از این رو پلیس کاترینا را بازداشت و بازجویی می‌کند. اگرچه بی‌گناهی او پس از چند روز ثابت شده و به خانه برمی‌گردد، ولی روزنامه‌ها‌ی زرد آبرویی از او باقی نگذاشته‌اند. آنچه نویسنده در این داستان قصد پرده‌برداری از آن را داشته، هویت رسانه‌هایی است که با برانگیختن احساسات عامه‌ی مردم از واقعه‌ای کوچک جنایتی بزرگ و از افراد ساده و بی‌گناه گناهکارانی جنگ‌طلب می‌سازند. ازهمین‌رو، نویسنده خشم رسانه‌های آلمان را برانگیخت و خود را در تیررس انتقادهای بی‌شمار قرار داد؛ تا آنجا که پس از مرگش هم نوشتند: «مرد خوبی بود، اما به اعتبار ادبی خود صدمه زد.»