کتاب هندوئیزم

سنت دینی هند، خصوصا آیین هندویی، از پر رمز و رازترین سنن دینی جهان است و گم‌‌شدن در پیچ‌وخم لایه‌های بی‌شمار آن بسیار آسان. شاید اولین و بنیادی‌ترین گام در شناخت هندوئیزم پذیرش سیال بودن آن است؛ سیال بودنی فرازمانی که تنها با انس با عالم اساطیر می‌توان آن را چشید و فهمید. «هندوئیزم را نمی‌توان تعریف کرد» این کلام ژرفی است که نویسندۀ کتاب، آرویند شارما، تقریبا در تمام مراحل و بخش‌های مختلف کتاب مکررا بر آن تأکید می‌کند. او به «توصیف» هندوئیزم با دقت و استادی تمام می‌پردازد، و اشراف خود را هم بر تاریخ تحول سنت دینی هندویی، و هم به ابعاد فلسفی، شریعتی و سیاسی آن به نمایش می‌گذارد. نویسنده با تمایز قایل شدن میان «تعریف» و «توصیف» می‌کوشد تا ذهن خواننده را نرم کند، و با ساختارشکنی و سیال‌سازی ذهن، زمینه را برای ادراک پدیدۀ جذاب و غریبی که هندوئیزم نامیده می‌شود، فراهم آورد. این کتاب می‌کوشد تا هندوئیزم را نه به‌عنوان یک مفهوم دینی انتزاعی، بلکه در ارتباط با عناصر ملموس و همجوار آن توصیف و تبیین کند. انگیزۀ این مطالعات چندوجهی ارائۀ تصویری تمام‌نما از هندوئیزم در گسترۀ تاریخ دین و عرصۀ سیاست است.

هِندوییسم (به هندی: हिंदूधर्म، نویسه‌گردانی: Hindū-dharma؛ به فرانسوی: hindouisme، آوانگاری: /ɛ̃.du.izm/) هندوگرایی، آیین هندو یا هندوتوا (نام قدیم دین برهمایی) که با نام ساناتانا (Sanatana) به معنای آیین جاودانه در میان هندوها معروف است، یکی از کهن‌ترین ادیان جهان است که ریشه در شبه‌قاره هند دارد. این دین مفاهیمی چون دارما، کارما، سامسارا و موکشا را در بر می‌گیرد.

هندوگرایی فاقد بنیان‌گذار واحد است و بر سنت‌های متنوع و متون دینی‌ای مانند وِداها و اوپانیشادها و نیز حماسه‌هایی چون مَهابارَتَه و رامایانا استوار شده است. این دین، نظامی متشکل از باورها، آیین‌ها و فلسفه‌های گوناگون است که طی چند هزار سال تکامل یافته‌اند.

هندوگرایی هم به شکل چندخدایی و هم به صورت تک‌خدایی تفسیر می‌شود. در این دین، خدایانی مانند گانِشا، ویشنو و شیوا از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. هندوگرایی تأثیری عمیق بر جنبه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و فلسفی شبه‌قاره هند نهاده است. این دین پس از مسیحیت و اسلام، پرجمعیت‌ترین دین جهان می‌باشد.