کتاب مرض خود خاص پنداری

در آن احوالم به یاد آن ماهی‌ای افتادم که در ساحل روی شن افتاده بود. فلس‌ها و آب‌شش‌هایش باز و بسته می‌شد. می‌دانست آبی وجود ندارد؛ اما باز این کار را انجام می‌داد. ماهی نگاهش به دریا بود و تنها امیدش این بود که دریا، آن مادر مهربانش یک موج به ساحل بفرستد و ماهی به کمک آن موج دوباره به دریا بازگردد. دعای ماهی مستجاب می‌شود و موجی بزرگ تمام ساحل و وجود ماهی را فرا می‌گیرد و آبی هر چند اندک به زیر فلس‌های خسته‌اش ریخته می‌شود. اما آن موج که آخرین امید ماهی بود بجای بازگرداندن ماهی به دریا او را بیش از پیش از ساحل دور می‌کند و موج‌های بعدی فقط او را در عرض ساحل جابه‌جا می‌کنند و ماهی با هر موج، امیدی برای بازگشت به دریا می‌گیرد و وقتی ناامید می‌شود، امید تازه‌اش به موج بعدی شروع می‌شود. یک شکنجۀ مداوم و دردناک. تا اینکه موجی او را به انتهای ساحل پرتاب می‌کند، جایی که دیگر امید بازگشتی به دریا برایش باقی نمی‌ماند. ماهی هنوز زنده است؛ اما فلس‌هایش بی‌حرکت‌اند، نگاهی به دریا نمی‌اندازد، دیگر امید به بازگشت در او مرده؛ اما جسمش زنده است. گه‌گاهی بدنش برای مقاومت در برابر مرگ آب‌شش‌هایش را باز و بسته می‌کند؛ اما تلاشی عبس است چون کورسوی امیدی به بازگشت وجود ندارد. تنها چیزی که مانده جان‌کندن و جان‌دادن جسم رنجور آن ماهیست.
امید از ناامیدی، شکنجه‌گر ماهرتری ‌است.