جایی که ابزار قدرت ناچار کارایی کمتری دارد، نقاب بزرگی از چهره‌ی این جهانگشا‌ی افسانه‌ای تاریخ کنار می‌رود و سیمای انسانی در پیش چشم می‌آید که با همه‌ی تلاش، در شکستن پیله‌ی تنهایی جاه‌طلبانه‌ی خود ناکام می‌ماند

(داستان های آلمانی، قرن 21 م، برنده کتاب سال آلمان 2019)

ادبیات معاصر آلمان مدیون گونتر گراس است...

(از گیلگمش تا هزارتوهای بورخس)