کتاب تنهایی استراتژیک ایران (از مخمصه ژئوپولتیک تا بحران هسته ای)

بی‌تردید، «تنهایی استراتژیک» تاریخی ایران مهم‌ترین نمود و نماد چنین تداومی در سیاست خارجی کشور است. تنهایی استراتژیک مفهومی است که نخستین‌بار توسط پروفسور محی‌الدین مصباحی، استراتژیست برجستۀ ایرانی، بیان شده است. این مفهوم بدان معناست که «ایران، چه آگاهانه و خودخواسته و چه ناخواسته و از روی ناچاری به گونه‌ای استراتژیک تنها و از هرگونه اتحاد معنادار و متصل به قدرت‌های بزرگ محروم است.» زمانی که مصباحی از تنهایی استراتژیک ایران سخن می‌گوید اشاره بدین واقعیت می‌کند که ایران در طراحی، تدوین، کاربرد و پیشبرد استراتژی‌های کلان خود تنهاست. از این‌رو، تنهایی استراتژیک ایران موید وضعیتی است که در آن ایران فاقد هرگونه اتحاد طبیعی با ابرقدرتی جهانی یا قدرتی بزرگ است؛ فقدانی که با پیروزی انقلاب اسلامی، بحران گروگان‌گیری و در نهایت جنگی خونین و طولانی با عراق و تحریم‌های همه‌جانبۀ آمریکا بیش از پیش تشدید شد. دفاع هشت‌ساله از وطن، آن هم در برابر عراق بعثی که هردو ابرقدرت دوران جنگ سرد برای نخستین و واپسین‌بار از یک سوی میدان نبرد پشتیبانی می‌کردند، از تنهایی استراتژیک ایران حکایت دارد.