کتاب تاریخ اندیشه سیاسی کیمبریج (1) (یونان و روم)

تمایز بین «اندیشۀ سیاسی» و «نظریۀ سیاسی»، حائز اهمیت است. «اندیشۀ سیاسی»، که مقوله‌‏ای موسع‌‏تر است، موضوع این جلد را شکل می‌‏دهد. «نظریۀ سیاسی» بیانگر تأمل مستقیم و نظام‌‏مند در باب امور سیاسی است، اما بی‌‏شک می‌‏توان سیاسی اندیشید، یعنی دربارۀ کنش‌‏ها یا نهادهای سیاسی تأمل کرد، بی‌‏آنکه اندیشه صبغه‌‏ای نظام‌‏مند یا فلسفی داشته باشد، و این اندیشه، چنان‏که در بستر یونانی-‏رومی می‌‏بینیم، در انواع و اقسام ادبیات بیان شده است. در این بستر، نوشتن نظریۀ سیاسی، ابداعِ قرن پنجمِ قبل از میلاد است (و در شکلِ تماما بسط ‏یافتۀ آن، ابداع افلاطون است)، اما این نوشتن نه در خلأ بلکه به پشتوانۀ تکامل نظام‌‏های پیچیدۀ سازمان‏دهی ظهور کرد؛ این نظام‌‏ها که شکل بسیار متمایزشان در سطح اجتماع، پولیس یونانی بود، کم‌‏وبیش بحث و تبادل ‏نظر را چونان ابزار مدیریت تعارض سیاسی نهادینه کردند. بنابراین، جستارهای آتی به این مسئله می‌‏پردازند که یونانیان و رومیان چگونه (پیش از سال ۳۵۰ ق.م.) در باب سیاست می‌‏اندیشیدند و نظریه‌‏پردازی می‌‏کردند. دیگر فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها، تنها تا جایی به حساب می‌‏آیند که سهم ‏و نقشی در یونان و روم داشته‏ یا چنان‏که دربارۀ بخش‌‏هایی از سنت فکری یهودی صادق است، با آن عجین شده‌‏اند، یعنی با بستری فکری که صبغه‌‏ای چنان کیهان‌‏وطن می‌‏یابد که مرزبندی‌‏های ملی، فرهنگی یا زبانی را تا حد زیادی از حیّز انتفاع ساقط می‌‏کند.