کتاب بررسی تطبیقی تاریخی واژگان زبان گیلکی

شواهد زبان شناختی نشان از تعلق گیلکی به زبان‌های شمال غربی ایرانی دارد و با زبان‌های تالشی تبری و تاتی هم خانواده است و مشترکاتی با زبان‌های کردی بلوچی سمنانی و قصرانی دارد تمام زبان‌های ایرانی قدیم و جدید مکتوب و غیر مکتوب با سخنگویان بسیار یا کم تماما گویش‌هایی هستند که از زبان ایرانی مشترک مشتق شده اند و در جریان یک تحول طولانی به صورت زبان‌های مستقل درآمده‌اند که گیلکی یکی از همین زبان‌ها است.
با توجه به مطالعات زبان‌شناسی زبان‌های ایرانی از آن جمله زبان گیلکی ادامه و یا زیرمجموعه‌ی زبان فارسی نیستند بلکه در کنار یکدیگر ادامه‌ی تحول‌یافته‌ی زبان‌های پیش از خود در دوره‌ی باستان و میانه‌ی ایرانی و زیرمجموعه‌ی زبان‌های هندواروپایی هستند.

زبان گیلکی (به گیلکی: گیلٚکی زٚوان) از گروه زبان‌های ایرانی شاخهٔ شمال غربی است که زبان مادری مردم گیلک و بیشتر مردم استان گیلان و جوامع کوچک‌تری در استان‌های همسایه، مانند استان‌های مازندران، قزوین و البرز و قم و نیز تهران و اردبیل و زنجان است. گیلکی از شرق با زبان مازندرانی و از غرب با زبان تالشی و از جنوب با زبان تاتی همسایه است و در درون گستره خود گونه‌هایی دارد.

زبان گیلکی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی و در مجموع زبان‌های کرانه دریای کاسپین یعنی زبان‌های کاسپین است. افزون‌بر گیلکی این خانواده شامل زبان‌های تالشی، مازندرانی و تاتی است. به‌باور زبان‌شناسانْ گیلکی زبان خواهر مازندرانی می‌باشد و نزدیک‌ترین زبان از دید دستوری به این زبان است از دیدگاه تاریخی این زبان‌ها به زبان پارتی (اشکانی) وابستگی دارند. گیلکی با دیگر زبان‌های ایرانی شمال غربی نزدیکی دارد.