کتاب اید‌ئولوژی‌ های سیاسی

ایدئولوژی‌های سیاسی به‌عنوان نظام‌های آموزه‌محورِ کمابیش بسته و قطعی، اصلی‌ترین وسیله برای فهم، تبیین و تغییر واقعیت تاریخی در کلیت آن هستند و، بدین عنوان، با صراحت، فشردگی، فراگیری، بلندپروازی و کاربردی بودن‌شان شناخته می‌شوند. کتاب حاضر، به پیروی از همین ایده، به‌نحوی شسته‌رفته، و صد البته آموزش‌پذیر، تصویری تمام‌نما از اصلی‌ترین ایدئولوژی‌های سیاسی و پیوندشان با زمانۀ حاضر به دست می‌دهد. در این نقشۀ راهنما، لیبرالیسم، محافظه‌کاری، سوسیالیسم، و در مرحلۀ بعد ناسیونالیسم، به‌لحاظ پروردگی، قدمت و اهمیت در رأس فهرست قرار گرفته‌اند، بی‌آنکه این امر از اهمیت و عاملیت نسبی سایر ایدئولوژی‌های به‌نسبت جوان‌تر در تاریخ دویست‌واندی ساله ایدئولوژی بکاهد.

مخاطب هدف این کتاب، با پیگیری الگوی ساده‌ای که در هر فصل تکرار می‌شود، ضمن آنکه گام‌به‌گام به درکی کلی از پیشینه، احوال کنونی و آینده احتمالی هر یک از ایدئولوژی‌ها می‌رسد، به‌اختصار و مستقیم از محتوای فکری‌-عقیدتی و تمایزبخش هریک از ایدئولوژی‌های یازده‌گانه اصلی مطلع می‌شود و با کنار هم گذاشتن آنها به فهمی مقایسه‌ای از جایگاه تقریبی هر یک از ایدئولوژی‌های سیاسی و نیز جایگاه احتمالی خود در طیف رنگارنگ ایدئولوژی‌ها دست می‌یابد.

برای مردمانی که زندگی‌شان به شیوه‌های مختلف «سخت» با ایدئولوژی درهم تنیده است، تأکید بر اهمیت ایدئولوژی شاید توضیح واضحات به نظر برسد، اما می‌دانیم که نادیده گرفتن آنچه پیوسته مقابل دیدگان ماست تغییری در وضعیت آن ایجاد نمی‌کند، بلکه صرفاً امکان تصادمِ ندانسته با آن را افزایش می‌دهد. در جهانی که به‌رغم انتشار پیاپی اعلان‌های ترحیمِ ایدئولوژی هنوز هم به اشکال گوناگون، پیچیده و نوشَونده با آن درگیر است، چه بسا وقوف اجمالی به قواعد صحنۀ ایدئولوژی‌ها کمترین شرط لازم برای حضور آگاهانه‌تر در این نمایش جهان‌گستر، یا حتی ترک آن، باشد.