کتاب اسلام‌ گرایی (سومین جنبش مقاومت رادیکال)

کتابی در بررسی و تحلیل جنبش‌ها و نهضت‌های اسلامی معاصر و ریشه‌هایشان. اسلام‌گرایی: سومین جنبش مقاومت رادیکال، با عنوان اصلی Die dritte radikale Widerstandsbewegung: der Islamismus، بررسی و تحلیل و تفسیری‌ست که ارنست نولته، مورخ و اندیشمند برجستۀ آلمانی، از کشورهای اسلامی و جریان‌های مختلف اسلام‌گرا در متن تاریخی دویست‌ساله و با محوریت کشمکش اسلام و صهیونیسم ارائه داده است.

ارنست نولته در کتاب اسلام‌گرایی: سومین جنبش مقاومت رادیکال به بررسی جریان‌هایی در خاورمیانۀ معاصر می‌پردازد که همگی حول محور اسلام‌گرایی و با رویکردهایی دینی شکل گرفته‌اند. نولته اسلام‌گرایی را سومین جنبشی می‌داند که پس از مارکسیسم – لنینیسم و ناسیونال‌سوسیالیسم، در برابر غرب لیبرال شکل گرفت.
اما خود اسلام‌گرایی جریانی یکدست و یکپارچه نیست و شاخه‌های مختلفی دارد که در مواردی خود این شاخه‌ها در خاورمیانه مقابل هم قرار گرفته‌اند. نولته در کتاب اسلام‌گرایی با نگاهی جامع به این جریان‌های مختلف، از اخوان‌المسلمین گرفته تا اندیشه‌های علی شریعتی در ایران و دیدگاه‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی و بسیار جریان و تفکر دیگر که در چارچوب اسلام‌گرایی قرار می‌گیرند و به انواع نهضت‌های ضد غرب که در خاورمیانۀ معاصر شکل گرفته‌اند، از جمله انقلاب اسلامی ایران، می‌پردازد و اسلام‌گرایی را تا سالهای اخیر و شکل‌گیری بنیادگرایی اسلامی مورد بررسی و تحلیل و ریشه‌یابی قرار می‌دهد.
آنچه در کتاب اسلام‌گرایی نولته جایگاهی محوری دارد ایجاد کشور اسرائیل در خاورمیانه و کشمکشی است که میان اسلام‌گرایان و جریان‌ها و نهضت‌های اسلام‌گرا با اسرائیل و صهیونیسم درگرفت؛ کشمکشی که نولته در کتاب اسلام‌گرایی به آن جایگاهی ویژه می‌دهد.
کتاب اسلام‌گرایی از مقدمه، هشت بخش، بخشی با عنوان «گریز» و یک مؤخره تشکیل شده است. بخش‌های هشت‌گانۀ این کتاب عبارتند از: «نخستین جنبش‌های مقاومت رادیکال»، «غرب به‌مثابه چالشی زودهنگام برای اسلام»، «شکست بزرگ امپراتوری عثمانی و موفقیت‌های کوچکِ اسلام»، «دوران میانی دو جنگ، جنگ جهانی دوم و چالش صهیونیسم برای اسلام»، «اسرائیل به‌مثابه رگه‌ای از "مدرنیته" در حوزۀ پهناور اسلام»، «انقلاب اسلامی در ایران و قتل "فرعون" مصر»، «اسلام‌گرایی به‌عنوان قدرت ستیزه‌جوی دفاعی در منازعۀ جدید جهانی» و «ملاحظۀ پایانی».