کتاب استعاره در سینمای کیمیایی

مسعود کیمیایی (زادهٔ ۷ مرداد ۱۳۲۰) فیلم‌ساز و نویسندهٔ ایرانی است. او یکی از فیلم‌سازان برجستهٔ ایران و از سینماگرانِ موج نوی سینمای ایران به‌شمار می‌رود. او را کارگردانی مؤلف و تأثیرگذار دانسته‌اند که در شکل‌گیری اقتصاد سینما در ایران نقشی مهم داشته است. کیمیایی همچنین معروف به «استاد قهرمان‌سازی» در سینمای ایران است. او با ساخت فیلم قیصر (۱۳۴۸) دو قطب هنری و تجاری سینما را پیوند داد و، همراه چند فیلم‌ساز دیگر، آغازگر دوره‌ای بود که موج نو در سینمای ایران شناخته شد. اغلب آثار کیمیایی در ژانر اجتماعی-سیاسی است. او علاوه بر فعالیت‌های سینمایی، نوشتن رمان و شعر را نیز تجربه کرده است.

کیمیایی فیلم‌سازی را با برادران اخوان شروع کرد و با استودیوهای آریانا فیلم برای فیلم قیصر و سازمان سینمایی پیام برای فیلم رضا موتوری (۱۳۴۹) کارش را ادامه داد. سه فیلم بلوچ، خاک و گوزن‌ها را برای مهدی میثاقیه، تهیه‌کننده ایرانی، ساخت و فیلم روشنفکرانه‌اش غزل (۱۳۵۵) را هم برای تل فیلم ساخت و داش آکل (۱۳۵۰) را برای برادران رشیدیان.

کیمیایی در سال ۱۹۹۱ برای فیلم دندان مار نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شد و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم برلین نیز به او رسید. همچنین در سال ۱۳۸۹ از جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم سیمرغ بلورین بهترین فیلم گرفت. در یک نظرسنجی که برای گزینش بهترین فیلم سینمای پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با رأی ۲۷ تن منتقد و نویسنده اجرا شد، گوزن‌ها با ۲۰ رأی بهترین فیلم سینمای پیش از انقلاب ایران شناخته شد. در رأی‌گیری دیگری از ۵۵ منتقد سینمایی ایرانی در سال ۱۳۸۱ نیز، فیلمِ گوزنها با ۱۷ رأی همراهِ باشو، غریبه‌ی کوچک کارِ بهرام بیضایی بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد.

مسعود کیمیایی ۷ مرداد ۱۳۲۰ در خیابان چراغ‌برق یا چراغ‌گاز در کوچهٔ سراج‌الملک زاده شد. خانواده کیمیایی هنگامی که او سه سال داشت به خانه‌ای در کوچه سید ابراهیم در خیابان ری تهران نقل مکان کردند. پس از آن به ترتیب در کوچه دردار، آصف‌الدوله، سقاباشی، خیابان عین‌الدوله (خیابان ایران) و سرانجام در خیابان بهار ساکن شد. او دو خواهر و یک برادر دارد. از دبیرستان بدر، دیپلم متوسطه گرفت. پس از دبیرستان کم‌کم وارد محافل روشنفکری شد و همراه چند تن از دوستان علاقه‌مند، انتشارات «طُرفه» را بنیاد نهاد. از همان دوره به موسیقی هم علاقه‌مند شد و چند ساز مانند پیانو و گیتار را در حد غیرحرفه‌ای می‌نوازد. اما از هر چیز بیشتر به سینما علاقه داشت.

او تاکنون سه بار ازدواج کرده است. پس از طلاق از همسر اولش که دختری به نام «گیلدا» از او دارد، با گیتی پاشایی (۱۳۷۴–۱۳۴۸) ازدواج کرد که حاصل آن پولاد کیمیایی بود و پس از آن با گوگوش، (۱۳۸۲–۱۳۷۶) ازدواج کرد.

بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، نعمت حقیقی، اسفندیار منفردزاده و محمد تراب‌نیا چهره‌های اثرگذار بر روی آثار و فعالیت مسعود کیمیایی بودند.