کتاب کارنامه شاهان در روایات ایران باستان

 شاه نمونه ایرانی اغلب بنیادگذار و شاهنشاهی است که دوره نوینی را در تاریخ آغاز می کند. چنین شهریاری یا بنیادگذار سلسله تازه ای است یا این که پس از یک دوره آشوب و نابسامانی سیاسی و اجتماعی، مردم و کشور را سامان می بخشد. خویشکاری او دوگانه است: او نخست فاتح و فیروزگری است که دولت تباه و بیدادگری را برمی اندازد و دو دیگر سامان بخش روزگاری نوین و پردازنده تعلیمات اجتماعی و دیوانی و بنیان گذار شهرهاست که قنات ها، پل ها، کاروانسراها می سازد و تمدن و فرهنگ را زنده و غنا و فراوانی را در جهان افزون می کند.