تجربه مطالعه آثار روشنفکران ایرانی نشان میدهد در هنگام نقد و ایراد گرفتن از وضع موجود با اکثر آنان همدلی و هم رایی داریم. اما جدایی از جایی آغاز می شود که می خواهیم جایگزین وضع موجود را معرفی کنیم. بنابراین هنگام مطالعه آثار روشنفکران ایرانی؛ نباید انتقادهای درخشان و تند و تیز اغلب آنان باعث شود تا چشم بر راه کار و پیشنهادهایشان ببندیم؛ زیرا وجه سلبی، تنها در کنار وجه ایجابی معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا می کند.