گذشته از تأثیر و تأثرات ناشی از نسبت خویشاوندی تاتیانا تولستایا با نویسنده شهیر روس، تحصیلات او در رشته علم لغت در دانشگاه لنینگراد و فعالیتهای روشنفکریاش در اواخر دوران شوروی، بیش از هر چیز نابینایی موقت او بر اثر ابتلا به بیماری بود که زمینهای فراهم آورد تا به نوشتن و خلق ادبی رو بیاورد.
در دهه هشتاد از روسیه خارج شد و حین تدریس ادبیات در دانشگاه پرینستن به انتشار داستانهای کوتاه و رمانهای خود پرداخت. آثار تاتیانا را بر خلاف سایه سنگین عموی پدرش، تلفیقی از سبک آثار ناباکف و بولگاکف دانستهاند.
شیوه روایت او در آثارش بدین نحو است که نخست در نهایت سادگی به سراغ قصههای کودکان با افسانهها میرود و پس از آن گام به گام داستان را به نهایت پیچیدگی و ظرافت سوق میدهد. تاتیانا تولستایا در ۲۰۲۰ به خاطر فعالیت پیوسته و درخشان در حوزه ادبیات خلاقه، نویسنده سال شناخته شد.