کتاب در قلب دریا (تراژدی اسکس کشتی نهنگ‌ گیر)

بیستم نوامبر 1820، نهنگ عنبر غول‌آسایی به کشتی نهنگ‌گیری اسکس در قلب آب‌هایی که بشر برای نخستین بار بر آن شناور می‌شود، یورش می‌برد و آن را به قعر ناشناختۀ اقیانوس می‌فرستد.

هرمان ملویل که خود ملوان بود، ماجرا را با جزئیات کامل آن هنگام که بر پهنۀ آب بود، می‌شوند و صحنۀ پایانی رمان مشهورش، موبی‌دیک، را به همین سان می‌نگارد. اما آیا فراسوی رمان و در جهان واقع نیز سرنشینان کشتی اسکس در لحظۀ حمله کُشته شدند؟ پاسخ به این سؤال همراه با بسیاری از جزئیات اعتقادی، سیاسی و اقتصادی آن دوران، سفر تجاری اسکس، کشتی شکستگی‌ و آن سفر پررنج و تعب نجات، آغشته به ننگ آدمخواری، موضوع اصلی کتاب در قلب دریا است. 

رابطۀ انسان و نهنگ ریشه در کتاب مقدس دارد و تراژدی اسکس و رمان ملویل هم استعاره‌ای از سرنوشت بشر هستند؛ بشری که پرشور و سرشار از رؤیا دل‌ را به ‌دریا زده، مغلوب طبیعت و ناامید گشته و آنگاه باز امید را یافته و به نقطۀ شروع بازگشته. اسکس داستان ماست، مایی که در تلاطم دریایی از ابهام مرتکب فجیع‌ترین اشتباهات و حتی جنایات می‌شویم. و فردا روز را باز از سر می‌گیرم، برخی با عذابی ماندگار در جسم و جان و برخی بی‌هیچ مشکلی. ما ملوانان کشتی اسکس هستیم که معظلات و مشکلات بی‌رحمانه بر ما تاخته و ما را از نفس‌ انداخته و اینک در بیکران دوردست منفصل از مطلوب شده‌ایم. اما تا آن دم که امید به نجات یافتن زنده است، امتداد زندگی حتمی است، اگر خودمان هم نه، نوع بشر قطعاً.