کتاب «بحران نفت: توسعه یا استقلال؟» نوشته محمدحسین خانلری، یکی از آثار مهم در تحلیل تحولات سیاسی و اقتصادی ایران در دهه ۱۳۳۰ است که به بررسی بحران نفت و تأثیر آن بر سیاست داخلی و خارجی کشور میپردازد. خانلری در این کتاب به چگونگی ملی شدن صنعت نفت در ایران و چالشهای اساسی که دولت دکتر محمد مصدق با آن روبهرو بود، پرداخته است. در این اثر، سعی شده است تا با نگاهی جامع و تحلیلی، ارتباط میان بحران نفت و مفاهیمی چون استقلال و توسعه کشور بررسی شود.کتاب به بررسی دورههایی از تاریخ ایران، بهویژه دهه ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، میپردازد و مسأله ملی شدن نفت را از جنبههای مختلف مورد تحلیل قرار میدهد. خانلری تلاش میکند تا نشان دهد که چطور بحران نفت میتواند در تضاد با مفاهیمی چون توسعه و استقلال کشور قرار گیرد و چگونه دولت مصدق در این مقطع تاریخی مجبور به انتخاب بین این دو موضوع شد.