از بهار سال ۱۳۸۰ تا پاییز سال ۱۳۸۸ مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی با هدف پاسخگویی به نیازهای فکری و تقویت منابع مطالعاتی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، فصلنامه تخصصی فرهنگ اندیشه را منتشر میکرد. این فصلنامه در هر شماره با یک سردبیر اختصاصی یک موضوع را در قالب پروندهای پژوهشی مشتمل بر مقالات تألیفی و ترجمهای به مخاطبان عرضه میکرد. هدف اصلی در انتشار فصلنامه بحث و گفتگو درباره چالشهای پیش رو در جامعه ایران و ارائه راهکارهای عملی و نظری در این عرصه بود، لذا با گذشت بیش از یک دهه از توقف انتشار آن همچنان مباحث و مقالات منتشر شده در آن محل رجوع و استفاده پژوهشگران است. از این رو شمارگان سابق نشریه در قالب کتاب مجدداً بازنشر شده تا به این ترتیب دسترسی به مطالب آن برای علاقهمندان تسهیل گردد. کتاب حاضر در واقع شماره پنجم فصلنامه فرهنگ اندیشه است که در بهار سال ۱۳۸۲ به سردبیری زندهیاد دکتر داود فیرحی در موضوع اسلام ،دولت، مشروعیت منتشر شده بود. نویسندگان مقالات در این مجموعه مباحثی نظیر اجتهاد و مشروطیت؛ اجتهاد و سیاست؛ اصلاحطلبی دینی و مسایل مرتبط با امر سیاسی را بررسی کردهاند.