کتاب چرند و پرند

کتاب چرند و پرند اثر علی‌اکبر دهخدا است. این کتاب شامل مقالات طنزی است که دهخدا آن‌ها را با امضای «دخو» می‌نوشت و در نشریه‌ی صوراسرافیل منتشر می‌کرد. درون‌مایه‌ی این مقالات دفاع از جنبش مشروطه و نقد استبداد بود. ساده‌نویسی و تنوع لحن در قصه‌نویسی را دهخدا وارد ادبیات ما کرد. همچنین او را از پایه‌گذاران طنز سیاسی در ایران می‌دانند. کتابی که پیش روی شماست، به کوشش ولی‌الله درودیان منتشر شده است. این کتاب با پیشگفتاری از درودیان آغاز می‌شود و سپس به زندگی دهخدا می‌پردازد. عنوان دیگر بخش‌های کتاب هم به‌ترتیب عبارت است از: «سیاست در چرند و پرندِ دهخدا»، «شیوه و شگردهای دهخدا در نوشتن چرند و پرند»، «متن چرند و پرند»، «دو نمونه از طنز قدیم و جدید»، «واژه‌نامه»، «نامنامه»، «کتاب‌نامه» و «نمایه».

در بخشی از متن کتاب آمده است: «این‌جاها الحمدُلله ارزانی و فراوانی است. اگر مرگ و میر نباشد یک لقمه نان رعیتی داریم می‌خوریم می‌پلکیم. مُستبد هم میانمان کم است. همه‌مان مشروطه‌ایم. راستی جنابِ دخو، مشروطه گفتم یادم آمد، الآن درست یک سال آزگار است که ما عمیدالحکما را به وکالت تعیین کرده‌ایم. در این مدت هی روزنامه‌ی مجلس آمد هی باز کردیم ببینیم وکیلِ ما چه نطق کرده، دیدیم هیچی. باز هم آمد باز هم تجسس کردیم دیدیم هیچی. نه یک دفعه نه ده دفعه نه صد دفعه. آخر چند نفر که طرفدار عمیدالحکما بودند و از اول هم آن‌ها مردم را وادار کردند که ایشان را ماها وکیل کنیم سرِ یک چلوکباب شرط بستند که این هفته نطق خواهد کرد. از قضا آن هفته هم نطق نکرد. هفته‌ی دیگر شرط بستند باز هم نطق نکرد. هفته‌ی دیگر باز هم همین‌طور، آن یکی هفته باز هم همین‌طور. چه دردسر بدهم الآن شش ماه تمام است که هی این‌ها شرط می‌بندند هی باز می‌بازند.»