کتاب تونل

کتاب تونل اثر ارنستو ساباتو به کوشش مصطفی مفیدی به فارسی ترجمه شده است. ارنستو ساباتو، نویسنده‌ی آرژانتینی، یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های ادبی آمریکای لاتین است. او ته‌تغاری یک خانواده‌ی ده‌نفره‌ی ایتالیایی بود که طراحی و نقاشی را عاشقانه دوست داشت. آشنایی با ریاضیات و جذابیت نظم بی‌نظیرش او را دامن‌گیر کرد. پس از فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه بوینس‌آیرس و دریافت مدرک دکترا از علم کناره گرفت و به سراغ عشق قدیمی‌اش ادبیات رفت.

ساباتو در حین کار کردن در آزمایشگاهی خصوصی در پاریس، رمان در خفا، به‌خاطر احساسات منفی از دانشمندان را نوشت که هیچ‌گاه منتشر نکرد: «هیچ‌وقت از کارم راضی نیستم. برای شادی‌ام نمی‌نویسم. می‌خواهم جلوی مردن اثرم را بگیرم.» فقط سه رمان از صافی کمال‌طلبی و آرمان‌گرایی او رد شدند. یکی از آن‌ها تونل بود.

او در اولین رمانش داستان «کاستل» نقاشی شناخته‌شده و خودپسند را که از دیده نشدن آثارش ناراحت است، بی‌پرده و شفاف روایت می‌کند: «شهرت، فروتنی را برایت ساده می‌کند. خود را فروتن جلوه دادن ساده است. به‌راحتی می‌توان خودپسندی را درون افراد شناخت.» کاستل پس از آشنا شدن با «ماریا» که به بخشی از نقاشی‌اش خیره شده بود، دریافت که او یگانه فردی است که دیدگاه و سبک هنری‌اش را درک می‌کند. اما به قتل رسیدن دختر او را به سلول انفرادی کشاند: «به‌ نحوی احساس می‌کنم که دارم تاوانی را می‌پردازم، تاوان قانع نبودن به آن بخش از ماریا که مرا (موقتاً) از تنهایی نجات می‌داد. فوران غرور، شور و شوق افزون‌شونده به این‌که او فقط مال من باشد باید به من هشدار می‌داد که راه خطایی در پیش گرفته‌ام، راهی که سمت و مسیر آن را خودپسندی و نخوت تعیین می‌کرد.»

ساباتو با بیان دقیق افکار و دیدگاه روان‌شناختی شخصیت اصلی، اثری جذاب به دست داده است. آلبر کامو درباره‌ی تونل گفته است: «تلخی و تندی، شور و حرارت آن را می‌ستایم.»