میگل دِ اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگ ترین متفکر سده های اخیر اسپانیا (قرن نوزدهم و بیستم) و تا امروز است. او برای صاحبدلان اسپانیایی، همان شأن و شُکوه را دارد که حافظ یا مولانا برای ما دارند. او را فیلسوف زندگی و اصالت وجودی [ = اگزیستانسیالیست] شمرده اند. فیلسوفان اگزیستانسیالیست برآنند که بهترین خدمت فلسفه، یا فکر و فلسفه آنان این است که زندگی را با مواجهۀ عینی با آن معنادار سازند. بعضی از برجسته ترین فیلسوفان اصالت وجودی دیندار، که همۀ عمرشان در دغدغۀ ایمان گذشته، عبارتند از قدّیس اگوستین، بلز پاسکال، سورن کی یرکه گور [ = کی یرکگارد]، گابریل مارسل، ویلیام جیمز و اونامونو. اونامونو متفکری است که پروای دین و ایمان، و عقل و شک را بیشتر دارد تا پروای مکتب و نظام سازی فلسفی. مهمترین کتابش درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی) است (ترجمۀ بهاءالدین خُرَّمشاهی. ویراست سوم / چاپ دهم، همین ناشر، ۱۳۹۴). در تاریخ فرهنگ ما نیز چند متفکر ژرف اندیش را می توان اصالت وجودی شمرد: خیّام، ابوحامد محمد غزّالی، جلال الدین مولوی و حافظ. کتاب اندیشه های دینی اونامونو، پژوهش و نگارش سرکار خانم زهرا شاه پری، یکی از ساده ترین و در عین حال سرراست ترین و پرنکته ترین شرح و بسط اندیشه های دینی شگرف و شیوۀ تعهد ایمانی ژرف اونامونوست، و همانندش در زبان های اروپایی هم کم است. باید از نویسندۀ کتاب سپاسگزار باشیم که اونامونو را به ما بیشتر و دقیق تر می شناساند.
بهاءالدین خُرَّمشاهی