(سوسیالیسم، اقتصاد، علوم سیاسی)

نظریات انتقادی مارکس دربارهٔ جامعه، اقتصاد و سیاست بر این پایه استوار است که جوامع انسانی از طریق مبارزه‌های طبقاتی پیش می‌روند.

اندیشه سیاسی و فلسفی مارکس تأثیر بسزایی در تاریخ فکری، اقتصادی و سیاسی بعدی داشت.

(تاریخ کمون و محاصره در پاریس،1871م)

در "گروندریسه" برای نخستین بار، "کارل مارکس" نسخه فکری و نگرش خود را در باب مساله شناخت از دیالکتیک هگل معرفی می کند و مطابق با نگاه او اذعان می دارد که نمی توان پدیده های اقتصادی را به شکلی مستقیم درک کرد.