کتاب مونتسکیو سیاست و تاریخ

کتاب مونتسکیو؛ سیاست و تاریخ از نخستین متون پژوهشی آلتوسر در حوزه اندیشه سیاسی است که در زمان حیاتش منتشر شد و از جزم اندیشی بسیاری هم عصرانش به دور بود. مقصود آلتوسر نه دفاع از مونتسکیو و نه بازگشت به او، بلکه کشف اندیشه و روش متفکری است که کاشف وادی غیرایدئالیستی تاریخ است و در نهایت چیزی جز بازگشت به سرزمین خویش در سر ندارد. آلتوسر از روش انقلابی مونتسکیو می آغازد، روشی که در پی استخراج قوانین از واقعیت هاست و نه از ذوات چراکه مونتسکیو از قضاوت «آنچه هست» براساس آنچه باید «باشد امتناع میکند و فقط میخواهد به وجوب واقعی تاریخ صورت قانونش را اعطا کند و این قانون را از گوناگونی واقعیت ها و تنوع آنها بیرون بکشد. جمهوری پادشاهی و استبداد کجای تاریخ ایستاده اند و «اصل» و «طبیعت» ممیز آنها چیست؟
آلتوسر نظریه تفکیک قوا را افسانه می پندارد و نشان می‌دهد در آثار مونتسکیو بحث بر سر ترکیب نیروهاست نه تفکیک قوا در نهایت آلتوسر با رد ایده تعلقات بورژوایی مونتسکیو او را نماینده شورشی اشرافیت میداند که فقط میخواست طبقه اشراف را در چارچوب حقوق کهنه اش از نو سامان دهد.