کتاب متولد تهران (1) (غلامرضا تختی)

غُلام‌رضا تَختی (۵ شهریور ۱۳۰۹ – ۱۷ دی ۱۳۴۶) که با عنوان جهان‌پهلوان تَختی نیز شناخته می‌شود؛ ورزشکار رشتهٔ کشتی آزاد و همچنین فعال سیاسی اهل ایران بود. وی در بازی‌های المپیک ۱۹۵۶ ملبورن توانست پس از امامعلی حبیبی، دومین مدال طلای ورزشکاران ایرانی در بازی‌های المپیک را به دست آورد. او با کسب این مدال، به همراه دو نشان نقره که در بازی‌های المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی و ۱۹۶۰ رم از آن خود کرد، وی به همراه حسن یزدانی تا اکنون پرافتخارترین کشتی‌گیران ایرانی در المپیک هستند. تختی همچنین دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی در رقابت‌های قهرمانی کشتی جهان و همچنین نشان طلای بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو را در دوران فعالیت خود به دست آورد.

او در کشتی پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای نیز فعالیت داشت و صاحب بازوبند پهلوانی ایران در سه سال پیاپی بود. تختی همچنین از چهره‌های محبوب و مشهور فرهنگ عامهٔ ایرانیان است و در فرهنگ ورزشی ایران، بسیاری وی را نماد «پهلوانی» و «جوانمردی» می‌دانند. پس از رخداد زمین‌لرزهٔ بوئین‌زهرا که ۱۲ هزار کشته و هزاران مجروح در پی داشت، فعالیت‌های او و تنی چند از پهلوانان برای امدادرسانی و کمک به زلزله‌زدگان؛ موجی از شور و وحدت ملی را در ایران برانگیخت و کمک‌های فراوانی برای آسیب‌دیدگان ارسال شد.

غلامرضا تختی همچنین فعال سیاسی نیز بود. او ابتدا در حزب زحمتکشان ملت ایران، سپس در حزب نیروی سوم عضو بود و پس از تأسیس حزب سوسیالیست به عضویت آن درآمد و به عنوان قائم مقام دبیرکل انتخاب شد. او پس از کودتای ۲۸ مرداد در کمیتهٔ ورزشکاران نهضت مقاومت ملی فعالیت داشت و در سال ۱۳۳۹ به عضویت جبههٔ ملی دوم و شورای مرکزی آن درآمد و علاوه بر ریاست سازمان ورزشکاران در سال ۱۳۴۲ به عنوان عضو هیئت اجرایی موقت جبههٔ ملی نیز انتخاب شد. تختی در ۱۷ دی ۱۳۴۶ درگذشت و جنازهٔ او درحالی‌که خودکشی کرده بود در هتل آتلانتیک تهران پیدا شد، اما مسائلی مانند رابطهٔ او با جبههٔ ملی، موجب شکل‌گیری شایعهٔ قتل او توسط ساواک شد.