کتاب راز سر به مهر (کتاب سوم) (جدال بر سر متن)

مجموعه «راز سر به مُهر» ، گزارشی است توصیفی و مستند درباره روند یکی از مهمترین پرونده‌های تاریخ ایران که می‌کوشد قرائت ایرانی از برهه‌ای مهم در سرنوشت معاصر را به تصویر کشد. انگیزه تدوین این مجموعه، حاصل ارزیابی روایت‌ها و گزارش‌هایی بود که طرفهای مقابل (بیشتر آمریکایی‌ها) به نشر و ترویج آن طی دو دهه اخیر مبادرت ورزیدند. آنها تلاش داشتند اذهان را بسازند و تاریخ را آن‌گونه که خود می‌خواهند، گزارش کنند.
این ضعف تاریخ‌نگاری معاصر ایران است که به دلایلی متعدد، مأموریت مستندسازی و تاریخ‌نویسی تحولات مهم یا عموماً در زمان نزدیک به رویداد، نادیده گرفته می‌شود و یا به زمان بعید واسپرده می‌گردد. این کم‌دقتی سبب شده هنگامی که محققان دست به تتبع می‌گشایند، ناخواسته در برابر خود با بنیادی از آرا و نظراتی روبرو شوند که حاصل تک‌نگاری‌های بیگانگان و قرائت‌های عاری از واقعیات درونی رویداد است. صرف‌نظر از تاریخ جنبش عدالت‌خواهی و مشروطیت‌طلبی ایرانیان که سنتی متفاوت را سبب گشت و این مسیر را گشود تا دست‌اندرکاران آن جنبش، قلم به دست گیرند و اخبار رویدادها را کتابت کنند، در سلسله تحولات پسین تاریخ معاصر، کمتر مجالی برای چنین امری حاصل شده است.

در تدوین مجموعه حاضر یک رسالت دیگر نیز مورد نظر صاحبان این اثر بود: سخن گفتن با نسلهای آتی، «فرزندان ایران» که بدانند برای حفظ دستاوردهای انقلاب شکوهمند اسلامی، کوشش‌ها و جانفشانی دانشی‌مردان و زنانی که پیشران علوم و فنون بودند، واجب است. حفظ دستاوردهایی که نهال آن با شهامت و شجاعتی تا مرز شهادت‌ها از سوی مردان میدان چون شهید سعید سپهبد سلیمانی و شهدای هسته‌ای، و در آخرین نمونه آن، شهید دکتر محسن فخری‌زاده آبیاری شد، مسئولیتی بس گران است؛ لذا با عنایت بر این دو اصل، صاحبان این اثر کوشیدند الزاماتی را به کار گیرند که «حقوق» ایران تثبیت، «امنیت» آن تأمین و «توسعه» آن تضمین گردد.
روایت حاضر تنها مختصری از کوشش هیأت مذاکره‌کننده است؛ اما آن اهتمام سترگی که حقوق، امنیت و توسعه ایران را پیشنهاد همت خود ساخت، رهبری داهیانه این روند توسط مسئولان امر و ارزیابی‌های پیوسته کارشناسانه دلسوزانی بود که در کمیته‌های فنی، حقوقی، سیاسی، رسانه‌ای این مسیر در کنار هیأت مذاکره‌کننده کوشیدند و یا در کشور با سختکوشی و دقت نظر، به دور از جوّسازی‌های نامنصفانه، اشکالات و ابهامات مسیرهای پیموده شده را رصد کردند و اجازه دادند که مسئولان امر در تصمیم‌گیری‌های سخت، از دانش کارشناسی آنان بهره‌مند گردند، اصول مذاکراتی را ابلاغ کنند، خطوط قرمز را ترسیم دارند و راهبردهای لازم را تصویب نمایند.