کتاب دستگاه های موسیقی ایران (11) (دستگاه ماهور)

کتاب «دستگاه ماهور» از مجموعه «دستگاه‌های موسیقی ایران» به روایت حسین علیزاده، یازدهمین جلد از این مجموعه است که به‌صورت دو زبانه منتشر شده و به بررسی یکی از برجسته‌ترین دستگاه‌های موسیقی ایرانی می‌پردازد. در این اثر، ۳۶ قطعه موسیقایی در قالب آواز، تصنیف و گوشه‌های مختلف دستگاه ماهور ارائه شده است. این دستگاه با فواصل مشابه گام ماژور در موسیقی غربی، به‌عنوان دستگاهی شاد و باوقار شناخته می‌شود و در جشن‌ها و مراسم‌های شاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کتاب با همراهی بیش از ۴۰ نوازنده و خواننده، از جمله حسین علیزاده، رضا پرویززاده، پوریا اخواص و وحید تاج، تولید شده است و هدف آن معرفی و ترویج موسیقی دستگاهی ایران به مخاطبان داخلی و بین‌المللی است.

موسیقی سنتی ایرانی که با نام موسیقی اصیل ایرانی، موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی دستگاهی نیز شناخته می‌شود، شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها و آوازها، از سال‌ها پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در میان مردم ایران گشته است و آنچه دلنشین‌تر، ساده‌تر و قابل فهم‌تر بوده است، امروز در دسترس است. بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل‌گیری این موسیقی داشته‌اند. از میان موسیقی‌دان‌ها یا به عبارتی نوازندگان موسیقی در ایران باستان می‌توان به «باربد»، «نکیسا» و «رامتین» اشاره کرد. موسیقی اصیل ایرانی، جزو کهن‌ترین سبک‌های موسیقایی از دوران باستان تا به امروز است. همچون گذشته‌های دور، مشاهیر صاحب سبک بسیاری در تاریخ ایران معاصر سر برآورده و هر یک، گامی مؤثّر در اعتلا و پویندگی این موسیقی اصیل برداشته‌اند.

همچنین «ردیف‌های موسیقی اصیل» به‌عنوان نخستین پروندهٔ مستقل ایران در فهرست میراث ناملموس جهانی در مهرماه ۱۳۸۸ ثبت شد.