کتاب در آستانه‌ ی ظهور طبقه‌ ای اکولوژیکال

کتاب «در آستانه‌ی ظهور طبقه‌ای اکولوژیکال»، نوشته‌ی برونو لاتور و نیکولای شولتز اثری کوتاه اما پرمایه که خواننده را به تأملی بنیادین درباره نسبت میان بوم‌شناسی و سیاست معاصر فرا‌می‌خواند. لاتور، فیلسوف و جامعه‌شناس برجسته‌ی فرانسوی که در حوزه‌های مطالعات علم، نظریه کنشگر-شبکه و بوم‌شناسی سیاسی نامی شناخته‌شده است، در این کتاب واپسین نگاه خود را با همکاری شولتز، جامعه‌شناس نسل جدید از دانشگاه کپنهاگ، بر امکان ظهور یک آگاهی طبقاتی نوین بر بستر بحران زیست‌محیطی متمرکز می‌کند.
این یادداشت به لحاظ ژانری در قلمرو تأملات سیاسی و نظری قرار می‌گیرد و لحن آن، با وجود اختصارش، تحلیل‌گرانه، شفاف و گاه طنزآمیز است. ساختار نوشتار متشکل از هفتاد و شش بند فشرده و گزین‌گویی‌وار است که برخلاف یک مقاله‌ی آکادمیک سنتی، بیشتر به یک نقشه‌ی راه استراتژیک می‌ماند. لحن متن، هم‌زمان با فوریتی متناسب با بحران اقلیمی، از انسجام فکری و نگاه انتقادی نیز برخوردار است. درون‌مایه‌ی مرکزی کتاب این پرسش است که آیا ممکن است بوم‌شناسی، از وضعیتی حاشیه‌ای یا آرمان‌گرایانه فراتر رفته و به‌مثابه یک نیروی ایدئولوژیک تمام‌عیار - همانند لیبرالیسم یا سوسیالیسم - سازمان یابد؟ پاسخ نویسندگان، با تأکید بر لزوم مواجهه با تضاد و بازتعریف هویت سیاسی از خلال آن، خاستگاه شکل‌گیری «طبقه‌ی بوم‌شناختی» را در دل همین بحران و شکاف‌های اجتماعی جست‌وجو می‌کند. یادداشت از منظر روایت، به‌جای داستان‌پردازی کلاسیک، در مسیر یک گسترش مفهومی حرکت می‌کند. بندهای ابتدایی بر تمایز میان طبقه‌بندی و مبارزه طبقاتی تمرکز دارند، سپس به چگونگی بسط ماتریالیسم سنتی از خلال منطق بوم‌شناختی می‌پردازند. در ادامه، لاتور و شولتز از «چرخش بزرگ» سخن می‌گویند؛ ضرورتی برای بازتعریف ایدئولوژی و هویت طبقاتی در سایه‌ی بحران اقلیمی. یادداشت‌های پایانی، بعدی استراتژیک پیدا می‌کنند: از آرایش نیروها در میدان گفتمان گرفته تا تصور اشکال نوین قدرت سیاسی برخاسته از پایین، مبتنی بر دغدغه‌های بوم‌شناختی. مضمون محوری کتاب، شناسایی و تبیین امکان ظهور یک طبقه‌ی جدید است که نه از دل تضاد سرمایه و کار، بلکه از دل دفاع جمعی از زیست‌پذیری سیاره برمی‌خیزد. این طبقه، به‌جای پیوندهای اقتصادی، بر پایه‌ی کیهان‌شناسی مشترک، آگاهی زیست‌محیطی، و تمایل به گسست از منطق استخراج‌محور سرمایه‌داری تعریف می‌شود.